Η ώρα είναι δύο
και δέκα το πρωί, ξημερώνει του Αγίου Ανδρέα του Πρωτόκλητου αύριο και
ακούγοντας το Má vlast (My
homeland) του μεγάλου
Τσέχου συνθέτη Bedřich Smetana είπα να γράψω μερικές σκέψεις μιας κι έχω σκουριάσει
αρκετά τα τελευταία δύο χρόνια. Οι παλιοί θυμούνται τα γραπτά μου από το blog, τους ατελείωτους φιλιππικούς και την
κριτική μου στα κακώς κείμενα και μάλιστα πολύ πριν ενσκήψει η κρίση. Δε θα πω
πολλά γιατί τώρα πλέον όλοι έχετε καταλάβει σε τι βαθύ και σκοτεινό πηγάδι βρισκόμαστε
και αυτοί που ελπίζουν ακόμη το κάνουν ώστε να υπηρετήσουν μέχρι κεραίας τη
γνωστή φράση «η ελπίδα πεθαίνει τελευταία». Η πραγματικότητα όμως είναι αδυσώπητη.
Είμαστε στον πάτο του βαρελιού και ξύνουμε τη μούργα... Δεν υπάρχει επιστροφή
από εδώ. Αυτό που υποστηρίζουν κάποιοι ότι όταν πιάσεις πάτο δεν υπάρχει άλλος
δρόμος από την άνοδο είναι μια μεγαλειώδης ουτοπία, τουλάχιστον στην περίπτωση
μας. Πολλές χώρες έπιασαν πάτο και παρέμειναν εκεί όπως μια σειρά από νεοσύστατα
αφρικανικά κράτη που ενώ αποτίναξαν το βάρβαρο αποικιοκρατικό ζυγό η νέα τάξη
πραγμάτων δεν βελτίωσε την κατάσταση τους. Οι ήρωες των επαναστάσεων τους, οι
οποίοι είχαν μάθει τα κόλπα από τους αφεντάδες τους, εφήρμοσαν ακόμη
σκληρότερες πολιτικές απέναντι στους ίδιους τους τους λαούς (βλέπε Μποκάσα στην
Κεντρική Αφρική, Αμίν Νταντά στην Ουγκάντα, Μομπούτου Σέσε Σέκο στο Κονγκό,
Μουγκάμπε στη Ζιμπάμπουε). Σε άλλες περιπτώσεις και όχι μόνο στην Αφρική, ο
πάτος ήταν μόνο η αρχή ενώ η διάλυση και η καταστροφή ήταν σχεδόν ολική (βλέπε Ιράκ,
Συρία, Λιβύη, Ρουάντα, Νότιο Σουδάν,
Σομαλία). Το γεγονός ότι αποφύγαμε την ολοκληρωτική καταστροφή (έξοδος από το ευρώ
και βαριά βαλκανοποίηση) οφείλεται στον τροχό της τύχης και μόνο...
Υπήρχαν όμως και
κράτη που ενώ καταστράφηκαν ολοκληρωτικά όχι μόνο επανήλθαν αλλά μέσα σε
λιγότερο από δύο γενιές ανέλαβαν και τα ηνία της παγκόσμιας οικονομικής
πρωτοπορίας όπως η Γερμανία και η Ιαπωνία. Αυτές οι χώρες όμως κοίταξαν
κατάματα το αμαρτωλό παρελθόν τους, αποδέχθηκαν και αναγνώρισαν την ευθύνη
κερδίζοντας έτσι αυτογνωσία, θεραπεία και εξιλέωση ενώ παράλληλα σταμάτησαν να
ομφαλοσκοπούν, έδωσαν έμφαση στη δημιουργία διαφανών θεσμών, ισχυρών δομών και
κινήθηκαν προς την κατεύθυνση ενός διεθνούς προσανατολισμού.
Εμείς τι διάολο
κάνουμε στραβά; Εντάξει τα ξέρουμε πια. Στο γύψο για 400 χρόνια, χάσαμε την
Αναγέννηση, το Διαφωτισμό μπλα, μπλα, μπλα... Όμως 200 χρόνια τώρα δεν κάναμε
και μια προσπάθεια να χτίσουμε ένα κράτος βασισμένο στην ισονομία, την ισοπολιτεία,
την κοινωνική δικαιοσύνη, την οικονομική διαφάνεια. Δεν ανανεωθήκαμε, δεν
επαναπροσδιορίσαμε στρεβλές πρακτικές, δε βασιστήκαμε στις δικές μας δυνάμεις
ούτε καν ενώσαμε τις κοινές μας δυνάμεις. Αντιθέτως βγάλαμε και βγάζουμε τα
μάτια μας ζητώντας μάλιστα και τη συνδρομή των ξένων. Έτσι με την πεποίθηση ότι
όλοι οι λαοί μας «χρωστούν» για το γεγονός ότι σε αυτόν τον τόπο γεννήθηκε ο
Σωκράτης και ο Περικλής, πορευόμαστε μέσα στο ρου της Ιστορίας χωρίς να
δημιουργούμε, να συνεισφέρουμε ή και να βελτιωνόμαστε ως λαός. Αρνούμαστε να
δούμε τη σκληρή πραγματικότητα στα μάτια (ακόμη και τώρα) ενώ παράλληλα φουσκώνουμε
σαν τα παγώνια για κάτι που κατάφεραν κάποιοι πολύ πριν από εμάς. Δυστυχώς μας κατατρύχουν
ακόμη ιδεοψυχαναγκασμοί του τύπου να πάρουμε την Πόλη ή ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες
δεν ομιλούν ελληνικά γιατί χάθηκε η ευκαιρία για μία ψήφο... Ήθελα πραγματικά να ήξερα ποιος πανύβλακας ξεκίνησε ένα τέτοιο ανυπόστατο αστικό μύθο τον οποίο
καταπίνουμε και αμάσητο...
Η σύγχρονη
ελληνική πραγματικότητα που βιώνουμε καθημερινά αποτυπώνεται γλαφυρά σε μία και
μόνο αποστροφή του θρυλικού Μαυρογιαλούρου: «Εδώ υπάρχει κάτι σάπιο - και όπου
υπάρχει σάπιο υπάρχουν και σκουλήκια». Ιδιαίτερα δε στη μεταπολιτευτική Ελλάδα
επικράτησαν οι πατριδοκάπηλοι, οι καταφερτζήδες, οι κομπιναδόροι και οι
αριβίστες! Μπλεχτήκαμε όλοι σε ένα άσχημο παιχνίδι ανοχής. Ανοχή στην ανομία,
ανοχή στη διαφθορά, ανοχή στην τεμπελιά, ανοχή στην αρπαχτή, ενώ αντιθέτως δε
δείξαμε καμία ανοχή στη διαφορετικότητα της άποψης, της αντίληψης, του
χρώματος, της θρησκείας, της ομάδας και πάει λέγοντας. Ο διαχωρισμός όμως με
βάση τη θρησκεία, την εθνικότητα, το χρώμα, την ομάδα, τις πεποιθήσεις, είναι η
αρχή του κακού και σε μια χώρα με ανύπαρκτες δομές δε χρειάζεται πολύς κόπος ώστε
να «σκάσει» ξανά το αυγό του φιδιού που επιμελώς εκκολάπτεται από τα άκρο-αριστερά και τα άκρο-δεξιά στοιχεία της κοινωνίας μας. Επίσης η διαφθορά
και η ατιμωρησία είναι διαλυτικά φαινόμενα τα οποία δημιουργούν ανεπανόρθωτα
ρήγματα στον κοινωνικό ιστό.
Οι νέοι σήμερα
μοιάζουν σαστισμένοι απέναντι στη λαίλαπα που έφερε τα πάνω κάτω τα τελευταία
οκτώ χρόνια. Αλλά όπως έχω πει και παλαιότερα ο βόθρος βρωμούσε από καιρό κι εμείς του ρίχναμε κολόνια... Τώρα που ξεχείλισε ψάχνουμε με οργή να βρούμε
τους ενόχους ώστε να μαζέψουν τα σκατά που μπήκαν στο σπίτι μας και να
κατηγορήσουμε τους πάντες εκτός από τους εαυτούς μας για το κακό που μας βρήκε.
Οργή και αγανάκτηση για τη συμφορά που μας βρήκε! Όμως η οργή και η αγανάκτηση
δε βοηθά στην παρούσα κατάσταση. Τώρα χρειάζεται ενότητα, ομοψυχία, κοινό
αίσθημα ευθύνης, άμιλλα, σθένος και περισσότερη προσπάθεια ώστε να σπάσει το απόστημα
που κακοφορμίζει σαν τη σαπισμένη πληγή... Ας εξετάσουμε λοιπόν προσεκτικά τις
επιλογές μας και ας αποφασίσουμε έστω και τώρα να αλλάξουμε ρότα γιατί με την
οργή δεν πάμε πουθενά. Και όπως έχει πει και ο σπουδαίος Βενιαμίν Φραγκλίνος, στον
τάφο του οποίου έχω «προσκυνήσει» στη Φιλαδέλφεια των Ηνωμένων Πολιτειών: «Ότι
αρχίζει με οργή τελειώνει με ντροπή». Καλή μας δύναμη ιδιαίτερα στους νέους
απευθύνομαι οι οποίοι οφείλουν να έχουν άσβεστο πάθος στη ζωή τους, να το υπηρετούν
με αταλάντευτη πίστη και σιδερένια θέληση και να κάνουν μια τιτάνια προσπάθεια
σε σχέση με τους πατεράδες τους ώστε να ξεφύγουν από τον αποπνικτικό βάλτο της μετριότητας,
της μιζέριας, της παρακμής και της παραίτησης...
