Τελευταία βιώνουμε μια πραγματικότητα όπου η χώρα μας βρίσκεται στο έλεος μίας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης. Ακούμε σε πολλές συζητήσεις ότι ο τόπος πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, ότι η άγρια λιτότητα που μας έχει επιβληθεί θα διαρκέσει μια δεκαετία με αποτέλεσμα τη συμπίεση της μεσαίας τάξης προς τα κάτω και την εξαθλίωση των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων. Η Ελλάδα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 ξεθώριασε και έξι χρόνια μετά την επιτυχημένη διοργάνωση του κορυφαίου αθλητικού γεγονότος στον πλανήτη, η χώρα μας είναι πια στο χείλος του γκρεμού. Το αξιακό μας σύστημα καταρρέει ενώ αναδεικνύονται όλες οι στρεβλώσεις και οι αδυναμίες ενός δυσκίνητου κράτους. Η περήφανη Ελλάδα μας βιώνει ξαφνικά έναν εφιάλτη μετά το όνειρο του 2004…
Ασφαλώς έγιναν πολλά κακά μέσα σε αυτά τα έξι χρόνια. Ποιος δε θυμάται τα απίστευτα σκάνδαλα, τις εγκληματικές πυρκαγιές, τα στενόμυαλα βέτο, τη διόγκωση του χρέους από 180 δις ευρώ σε 300, τον σκανδαλώδη νέο-πλουτισμό, την παντελή αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού και φυσικά την άτακτη παράδοση της εξουσίας όταν η χώρα έφτασε στο χείλος της καταστροφής. Ασφαλώς και με βρίσκει σύμφωνο η εκτίμηση ότι τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα και ότι βρισκόμαστε στο χειρότερο δυνατό σημείο από τη μεταπολίτευση και μετά. Είναι σαφές ότι το πολιτικό μας σύστημα ή καλύτερα το αξιακό μας σύστημα, βρίσκεται στα πρόθυρα της ηθικής κατάπτωσης. Η έννοια της συλλογικής προσπάθειας έχει πάει περίπατο και ο καθένας προσπαθεί να επιβιώσει μέσα σε μια ζούγκλα! Όμως εδώ θα πρέπει να είμαστε λίγο προσεκτικοί στην εκτίμηση της σημερινής κατάστασης. Θεωρούμε ότι η κρίση είναι αυτή που έφερε την Ελλάδα κοντά στην καταστροφή. Η άποψή μου είναι ότι η κρίση είναι απλώς το κερασάκι στην τούρτα!
Διδάσκω Ιστορία και Αγγλική γλώσσα από το 1996 που επέστρεψα από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Από την πρώτη κιόλας μέρα που μπήκα στην τάξη η συζήτηση με τους φοιτητές μου περιεστράφη γύρω από μια σύγκριση των Ηνωμένων Πολιτειών με την Ελλάδα. Γρήγορα η συζήτηση άναψε και πολλοί άρχισαν να μέμφονται τις Ηνωμένες Πολιτείες για την έλλειψη ιστορικού βάθους και τον εφήμερο τρόπο ζωής. Έριξα μια γρήγορη ματιά στο φοιτητικό κοινό και παρατήρησα ότι η πλειονότητα φορούσε αμερικανικές μάρκες ενώ όταν ρώτησα που πηγαίνουν συνήθως για καφέ μου απάντησαν στα McDonald’s (τότε ήταν πολύ της μόδας, όπως είναι τώρα τα επίσης αμερικανικά Starbucks). Επιπροσθέτως, όταν έκανα δυο-τρεις βασικές ερωτήσεις Ελληνικής Ιστορίας και κουλτούρας δεν έλαβα παρά μισόλογα και γενικόλογες αναφορές. Φυσικά η προκατάληψη δεν άφησε τους περισσότερους να αντιληφθούν ότι ουσιαστικά μιμούνταν ακριβώς αυτό το οποίο μέμφονταν!
Η εθνική υπερηφάνεια και η χαλύβδωση της εθνικής συνείδησης μέσω της διδασκαλίας της Ιστορίας στα σχολεία έχει δημιουργήσει μία αρτηριοσκληρωτική νοοτροπία που δύσκολα αντιλαμβάνεται τις αλλαγές στο παγκόσμιο στερέωμα. Η ανοχή μας στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα είναι πολύ χαμηλή ενώ αδυνατούμε να κατανοήσουμε ότι η χώρα μας είναι μέρος αυτού του κόσμου και όχι το κέντρο του κόσμου! Τι έχει αλλάξει λοιπόν τα τελευταία χρόνια;
Είχαμε ποτέ ένα κράτος που να προάγει την ισονομία, τη συμμετοχική δημοκρατία, το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, τη συμπόνοια και το σεβασμό στους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα, την ανεξιθρησκεία, την ανοχή στη διαφορετικότητα, την περιβαλλοντική συνείδηση, τις αρετές της άμιλλας και της αμοιβαιότητας, την αξιοκρατία, την ευθυκρισία;
Από την άλλη μεριά είχαμε ποτέ ένα καλό και ενάρετο λαό που δε φταίει σχεδόν για τίποτα και επιρρίπτει μονίμως τις ευθύνες για όλα τα δεινά του τόπου στην ανεπάρκεια του πολιτικού μας συστήµατος; Για παράδειγμα έχουμε σταματήσει να καπνίζουμε όπου γουστάρουμε, να σταθμεύουμε στις διαβάσεις για τα άτομα με κινητικά προβλήματα, να μην παραβιάζουμε τα STOP και τις διαβάσεις των πεζών, να μη φουσκώνουμε τα μυαλά των παιδιών μας με εθνοφυλετικές ιδεοληψίες, ρατσιστικά σύνδρομα και συνωμοσιολογικές θεωρίες; Σεβόμαστε τα γηρατειά, σκουπίζουμε το πεζοδρόμιο έξω απ'την πόρτα μας, ανακυκλώνουμε, προάγουμε τον εθελοντισμό, δεχόμαστε την αξιολόγηση καθηγητών στα πανεπιστήμια; Έχουμε αληθινά ανοίξει τα μυαλά μας στις προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας;
Θα μου επιτρέψετε να πω ότι δυστυχώς τίποτε από αυτά δεν έχει συμβεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μιλάμε για αλλαγή νοοτροπίας. Δεν πιστεύω λοιπόν ότι μας ήρθε η κρίση στο κεφάλι. Η κρίση ήταν πάντα εκεί και βασίλευε ανενόχλητη απλώς βρισκόταν κάτω από το χαλί και δεν επιθυμούσαμε ποτέ να ακούμε γι’αυτήν. Όσο δε μας επηρέαζε προσωπικά, όσο ήταν πρόβλημα των άλλων και όχι δικό μας δεν είχε καμία σημασία για εμάς!
Έχω ταξιδέψει αρκετά στην Ευρώπη και την Αμερική και έχω διαμείνει για ένα μακρό χρονικό διάστημα στην Αγγλία και την Αμερική. Δεν πιστεύω ότι αυτές οι χώρες κατοικούνται από ενάρετους ανθρώπους οι οποίοι ζουν παραδεισένια και έχουν την καλύτερη δυνατή συμπεριφορά. Υπάρχει όμως μια σημαντικότατη διαφορά με τη χώρα μας. Στις χώρες αυτές συναντάμε την πιστή εφαρμογή του νόμου, την απαρέκκλιτη λογοδοσία και το σεβασμό στους θεσμούς του κράτους. Μέσω μιας πολυετούς, συνεχούς και συντονισμένης οικοδόμησης των θεσμών με έμφαση στην εκπαίδευση, την πολιτική αγωγή και την έρευνα κατάφεραν να διαμορφώσουν τη συνείδηση ενός ενεργού πολίτη, ενός πολίτη που δεν δρα αποκλειστικά και μόνο με γνώμονα το ατομικό του συμφέρον αντιλαμβανόμενος τον εαυτό του ως νησίδα. Έχει καλλιεργηθεί συστηματικά ο σεβασμός στους νόμους του κράτους και η συλλογική προσπάθεια που ξεκινά από τη γειτονιά. Ο Αμερικανός πολίτης, για παράδειγμα, όταν λέει: I am a law-abiding, tax-paying citizen (Είμαι νομοταγής πολίτης και πληρώνω τους φόρους μου) το εννοεί, είναι περήφανος γι’αυτό αλλά περιμένει και τα αντίστοιχα ανταποδοτικά οφέλη από το κράτος του ή την πολιτεία του εν προκειμένω. Ο Βρετανός πολίτης είναι με διαφορά ο πρώτος πολίτης στον κόσμο σε φιλανθρωπική δράση και χρηματικές συνεισφορές για μια σειρά από αγαθοεργίες (charity work). Πολλοί Ολλανδοί γονείς κάνουν περιπολίες σε εθελοντική βάση, με βάρδιες, στη γειτονιά τους (community watch), βοηθώντας έτσι το έργο της αστυνομίας. Για τους Γερμανούς η ανακύκλωση είναι θρησκεία ενώ στο Βέλγιο η δημόσια διοίκηση λειτουργεί ομαλά παρόλο που δεν έχει σχηματιστεί κυβέρνηση εδώ και τρεις μήνες!
Τι από αυτά γίνεται ή γινόταν στη χώρα μας; Πότε συμπεριφερθήκαμε συλλογικά; Πότε υπήρξε στην ελληνική κοινωνία συνοχή και συναίνεση σε οποιοδήποτε επίπεδο; Υπήρξε ποτέ πολιτική συναίνεση; Εδώ τώρα που βρισκόμαστε σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη καμπή το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατεβαίνει στις αυτοδιοικητικές εκλογές με σημαία την αντίσταση στο μνημόνιο. Όλοι κατηγορούν όλους. Ακούω ανθρώπους να λένε ότι ο τρόπος ζωής του νέο-Έλληνα είναι κατακριτέος ενώ οι ίδιοι είναι κυριολεκτικά πνιγμένοι στα χρέη! Και βέβαια ο πατριωτισμός περισσεύει… Είμαστε θεματοφύλακες της Ελληνικότητας που με τη βία η τρόϊκα έρχεται να αλώσει. Η παγκοσμιοποίηση, οι Εβραιο-Αμερικανοί τραπεζίτες με τα τοκογλυφικά παιχνίδια τους, και φυσικά ο Παπανδρέου - πάντα ο Παπανδρέου - είναι εδώ για να μας αφελληνίσουν, να μας ξεπουλήσουν, να αλλοιώσουν την πολιτισμική μας ταυτότητα. Κάποιος πάντα φταίει, εκτός από εμάς. Χρόνια ολόκληρα στιγματίζω το νέο-ελληνικό μοντέλο ζωής και σκέψης και να που χρειάστηκε να αισθανθούμε την απειλή στις πύλες του Καπιτωλίου ώστε να καταλάβουμε ότι αυτό το μοντέλο έχει πλέον χρεωκοπήσει. Έχει χρεωκοπήσει όχι μόνο οικονομικά ή πολιτικά αλλά πάνω απ'όλα ηθικά και πνευματικά! Εγώ λοιπόν πιστεύω ότι υπάρχει περισσότερο δημοκρατικό έλλειμα σε αυτή τη χώρα παρά δημοσιονομικό. Αν η πολιτεία έδινε το καλό παράδειγμα αλλά και οι πολίτες της συναινούσαν σε μια προσπάθεια πραγματικής ανόρθωσης, πιστεύω ότι θα βγαίναμε για πάντα από αυτό το φαύλο κύκλο της μιζέριας και της παρακμής των αξιών. Πρέπει λοιπόν να αποτρέψουμε πάση θυσία τον κίνδυνο μετάβασης σ' έναν παρακμιακό, μίζερο, εθνοφυλετικά κομπλεξικό και φοβικό τρόπο ζωής.
Παράλληλα όμως πιστεύω ότι η τελευταία μας ελπίδα για μια αργή ασφαλώς αλλά αποτελεσματική σε βάθος χρόνου αναστροφή, είναι ο σημερινός πρωθυπουργός. Ο Γιώργος Παπανδρέου μάχεται για τα ιδανικά του σύγχρονου πατριωτισμού, της ευρωπαϊκής συναδέλφωσης και της παγκόσμιας συνεννόησης πάντα μέσα στα πλαίσια μιας ρεαλιστικής πλατφόρμας αρχών. Σίγουρα είναι απελπιστικά μόνος πολλές φορές. Μοιάζει σαν ένας Δον Κιχώτης που παλεύει με τους ανεμόμυλους. Είναι όμως αξιοθαύμαστο το σθένος με το οποίο αντιμετωπίζει την κατάσταση την οποία παρέλαβε. Δυστυχώς έχει απέναντί του σχεδόν τους πάντες. Πολλά από τα ευρωπαϊκά κράτη που είναι εξοργισμένα και απογοητευμένα με τα ψέμματα της Ελλάδας, τα χαμηλά και μεσαία κοινωνικά στρώματα τα οποία καλούνται να πληρώσουν τα σπασμένα, τα αντίπαλα πολιτικά κόμματα, ακόμη και μέλη από το ίδιο του το κόμμα που τον θεωρούν ξένο σώμα. Η αποστολή του είναι τρομερά δύσκολη αφού καλείται να σπάσει ένα απόστημα γεμάτο σαθρές δομές και στρεβλές πρακτικές οι οποίες έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινή λειτουργία του κράτους. Ας ελπίσουμε ότι θα τα καταφέρει αλλά θα πρέπει κι εμείς να βοηθήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση!
Οι έννοιες του εθελοντισμού, του σύγχρονου πατριωτισμού και της κοινωνίας των πολιτών είναι σημαντικές ώστε να μπορέσουν τα παιδιά - οι αυριανοί πολίτες - να κατανοήσουν και να κάνουν κτήμα τους την κοινή κληρονομιά για ζητήματα όπως το περιβάλλον, την πολυδιάστατη εκπαίδευση, την κοινωνική δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το δημοκρατικό πολίτευμα, τις παγκόσμιες αξίες. Είναι ώρα ΕΥΘΥΝΗΣ για όλους μας. Ας αφήσουμε τις διαχωριστικές γραμμές τώρα που η φωτιά εξαπλώνεται και ας κάνουμε μια προσπάθεια να στηρίξουμε τον πρωθυπουργό στο δύσκολο έργο του. Μετά ο καθένας ας κάνει το λογαριασμό του. Τώρα όμως δεν είναι ώρα για μικροκομματισμούς και λαϊκά δικαστήρια. Είναι η μητέρα όλων των μαχών για τη χώρα μας και χρειάζεται να είμαστε ΕΝΩΜΕΝΟΙ! Αυτό πιστεύω και το πιστεύω βαθιά!
No comments:
Post a Comment