Ακροβατώντας στο χείλος της αβύσσου.

Το σημερινό πρωτοσέλιδο της Libération τα λέει όλα! Η κατάσταση είναι απογοητευτική και ιδιαίτερα ανησυχητική. Δυστυχώς ο πρωθυπουργός ζει σε ένα παράλληλο σύμπαν. Επέλεξε να παίξει ρουλέτα με την τύχη της χώρας ενώ ξαφνικά θυμήθηκε τα συμφέροντα των τραπεζιτών, μεγαλοεργολάβων, μεγαλοεκδοτών, κερδοσκόπων και λοιπών νταβατζήδων οι οποίοι υποσκάπτουν το έργο του και τον εμποδίζουν να βάλει την Ελλάδα σε τροχιά ανάπτυξης. Κάτι τέτοια γουστόζικα έλεγε και ο Καραμανλής Β’ αλλά τα εξέφρασε νωρίς μέσα σε ένα ταβερνείο και για τα υπόλοιπα πέντε χρόνια της θλιβερής του διακυβέρνησης επέλεξε να τα λησμονήσει… Όπως έχω πει και παλαιότερα είχα προσωπική επαφή με τον Παπανδρέου και γνώριζα καλά τις θέσεις και τα πιστεύω του. Τον άκουσα να μιλά για την πάταξη της διαφθοράς, την πράσινη ανάπτυξη, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και τον σύγχρονο πατριωτισμό. Στην πορεία της τραυματικής πρωθυπουργίας του δεν κατάφερε να τιθασεύσει το ίδιο του το κόμμα, τους συνδικαλιστές, να βάλει ένα τέλος στην ατιμωρησία, να καταφέρει ένα ισχυρό χτύπημα στη διαφθορά, να κάνει ρηξικέλευθες και δυναμικές κινήσεις γενικότερα. Δεν είχε το σθένος να συγκρουστεί με τα μεγάλα συμφέροντα, δεν έπιασε τους μεγαλοφοροφυγάδες, δεν εμπέδωσε δηλαδή ένα αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης. Αντιθέτως έσυρε τη χώρα σε μια βαθιά και πρωτοφανή ύφεση επιβάλλοντας ένα μίζερο καθεστώς λιτότητας και ατέρμονης μετρολαγνείας η οποία και γονάτισε τη μεσαία τάξη, δηλαδή τη ραχοκοκαλιά της πραγματικής οικονομίας. Η χώρα πλέον παραπαίει και πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο.

Ειλικρινά η απόφαση του να μπλοφάρει ή να παίξει ένα τελευταίο χαρτί με την τύχη του τόπου μας ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι! Δεν είναι δυνατόν πέντε ημέρες μετά την επίτευξη μιας οδυνηρής αλλά αναγκαίας (εδώ που φτάσαμε) συμφωνίας για την αποφυγή ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας της χώρας, να έρχεται ο πρωθυπουργός και να δυναμιτίζει την ίδια του την προσπάθεια. Είναι μια παράλογη, επικίνδυνη και άκρως τυχοδιωκτική κίνηση. Εν μέσω διαπραγμάτευσης μιας κρίσιμης συμφωνίας δε βάζεις διλήμματα. Το δημοψήφισμα θα μετατραπεί σε ψήφο διαμαρτυρίας μια αγανακτισμένης κοινωνίας. Οι ηγέτες δεν πετάνε το μπαλάκι των ευθυνών την κρίσιμη ώρα. Προχωρούν με σθένος, δεν υπολογίζουν το πολιτικό κόστος και τελικώς κρίνονται στις κάλπες. Έτσι έκανε ο Churchill, η Thatcher αλλά ακόμη και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής όταν μας έβαλε στην ΕΟΚ παρά τις αντιξοότητες και με τον κόσμο να θέλγεται τότε από τα λαϊκίστικα συνθήματα του Ανδρέα Παπανδρέου, όπως τα αλήστου μνήμης «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» και «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες». Οι ηγέτες οδηγούν δεν οδηγούνται! Ο Παπανδρέου έχει επιλέξει να γαντζωθεί στην καρέκλα και επιμένει ότι μόνο εκείνος μπορεί να «σώσει» τη χώρα από την καταστροφή. Είναι πλέον φανερό ότι έχει χαθεί η πολιτική διεύθυνση. Τι θα γίνει αν θα πέσει η κυβέρνηση δεν μπορώ να το γνωρίζω αλλά δεν ανέχομαι ως ελεύθερος και σκεπτόμενος πολίτης τα εκβιαστικά διλήμματα του τύπου «Ή εμείς ή το χάος». Το χάος το έφερε η κυβέρνηση αυτή με τις παλινωδίες, τους κουτσαβακισμούς και τη θλιβερή της ανικανότητα!

Λυπάμαι πολύ γιατί υποστήριξα με πάθος τον Παπανδρέου. Με τον καιρό η υποστήριξη έγινε ανοχή και από σήμερα και πέρα η προτροπή μου προς την κυβέρνηση είναι: Κύριοι σταματήστε τους επικίνδυνους τακτικισμούς και αναλάβετε τις ιστορικές σας ευθύνες πριν ολισθήσουμε σε μια άβυσσο χάους ή ΦΥΓΕΤΕ το συντομότερο δυνατόν. Όπως έχει πει άλλωστε και ο 33ος πρόεδρος των ΗΠΑ, Harry S. Truman: "If you can't take the heat, get out of the kitchen."

Η απειλή της δυστοπίας.

Τα όνειρα μιας γενιάς απειλούνται με εξαφάνιση! Είναι αλήθεια ότι ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις. Έφτασε η ώρα της τραγικής συνειδητοποίησης όπου τα πάντα ανατρέπονται μονομιάς και όλοι αναρωτιόμαστε πως και γιατί φτάσαμε εδώ. Η κοινωνία μας πιάνεται στον ύπνο και ξυπνώντας βίαια ψάχνει αποδιοπομπαίους τράγους και αναζητά μαγικές λύσεις σωτηρίας. Είναι όμως πολύ αργά. Δυστυχώς έχουμε φτάσει στο σημείο να μη σεβόμαστε ο ένας τον άλλον ενώ πιστεύουμε βαθιά μέσα μας ότι μόνον εμείς κατέχουμε την απόλυτη αλήθεια. Από λόγια έχουμε χορτάσει. Γνωρίζουμε πολύ καλά τι δε θέλουμε και αυτό μας ενώνει ως ένα βαθμό. Τι όμως επιθυμεί και τι οραματίζεται ο καθένας όχι! Και εκεί είναι το πρόβλημα. Είναι τόσο εύκολο να γκρεμίζεις τα πάντα στο διάβα σου. Το δύσκολο όμως είναι να χτίζεις και να δημιουργείς κάτι νέο στη θέση του παλιού. Δεν έχω διαγνώσει μια τέτοια διάθεση στην ελληνική κοινωνία. Ακούμε τα απίθανα κάθε μέρα. Μονομερής διαγραφή του χρέους! Έξω από την ΕΕ! Δικό μας νόμισμα! Μακριά από εξαρτήσεις και δάνεια! Διερωτώμαι γιατί δεν τα λένε αυτά και για τους εαυτούς τους; Μια κοινωνία πνιγμένη στα χρέη, συνηθισμένη στην πελατειακή συμπεριφορά, εξαρτημένη από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, μαθημένη στον ψεύτο-τσαμπουκά, μια κοινωνία ανάλγητη και αποχαυνωμένη, αποξενωμένη και φοβική που δε γνωρίζει τι σημαίνει communal spirit, ξαφνικά ξυπνά από το λήθαργο και θέλει να καταστρέψει το σύστημα. Το σύστημα όμως δεν είναι κάτι απρόσωπο, δεν είναι μια αφηρημένη έννοια. Αποτελείται από όλους εμάς. Απειλούμε, φωνασκούμε, απαιτούμε, βρίζουμε, απαξιώνουμε, δεν ακούμε ποτέ το συνομιλητή μας, αδιαφορούμε για τον εθελοντισμό, το περιβάλλον και τις πανανθρώπινες αξίες αλλά απαιτούμε να μας σέβονται, να μας τιμούν, να μας θαυμάζουν και να μας διασώζουν! Βρίζουμε και φτύνουμε τον καθρέφτη δηλαδή.

Το πρόβλημα είναι ότι συνήθως η πραγματικότητα δεν εξαφανίζεται όταν την αγνοείς. Οπότε τώρα που τη βλέπουμε όλοι κατάματα βρισκόμαστε πια στο χείλος του γκρεμού (αν και υπήρχαν άνθρωποι που φώναζαν εδώ και πολλά χρόνια αλλά θεωρούντο γραφικοί). Τι έχουμε λοιπόν να χάσουμε λένε πολλοί. Από υποταγμένοι και χρεωμένοι καλύτερα ελεύθεροι, περήφανοι και φτωχοί! Νομίζουν ότι με το χάος θα απελευθερωθούμε από τις εξαρτήσεις εν μία νυκτί. Εμπρός για τα σπήλαια ελεύθεροι λοιπόν! Εμπρός για τα Βαλκάνια του 1960! Όμως μετά το χάος και όταν καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός, σε μια χώρα με ανύπαρκτες δομές, δε χρειάζεται πολύς κόπος ώστε να 'σκάσει' ξανά το αυγό του φιδιού που επιμελώς εκκολάπτεται από τα άκρο-αριστερά και τα άκρο-δεξιά στοιχεία της κοινωνίας μας. Αυτό λοιπόν πρέπει να το αποφύγουμε πάση θυσία! Η αλλαγή νοοτροπίας είναι το ζητούμενο αφού τα προβλήματα είναι πολύπλοκα και σύνθετα και αφορούν πλέον στο σύνολο μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας. Χρειάζεται διαφορετική, ανοιχτόμυαλη προσέγγιση γιατί ο εγκλωβισμός σε παρωχυμένους πολιτικούς, οικονομικούς και θρησκευτικούς σχηματισμούς μας ομαδοποιεί και μας στερεί τη δυνατότητα να κατανοήσουμε τη σκέψη του άλλου. Θα χρειαστεί μια τιτάνια και μακρόχρονη προσπάθεια ώστε να αντιληφθούμε ότι η προάσπιση του κοινού συμφέροντος είναι η αποτελεσματικότερη στρατηγική αντιμετώπισης των κοινών μας προβλημάτων. Ειλικρινά, ελπίζω να μη ζήσουμε ποτέ τη δυστοπία που κάποιοι οραματίζονται. Όπως έχει πει άλλωστε και ο σπουδαίος Γερμανός φιλόσοφος Φρειδερίκος Νίτσε: Όποιος παλεύει με τα τέρατα θα πρέπει να προσέξει να μη γίνει και ο ίδιος τέρας...

Το λάθος του κ. Παπανδρέου.

Ο κ. Παπανδρέου (και οι σύμβουλοί του) έχουν κάνει ένα βασικό λάθος στο χειρισμό αυτής της κρίσης. Επισείουν τον κώδωνα του κινδύνου χρεοκοπίας της χώρας σε κάθε τους βήμα. Το έκαναν πριν τις Νομαρχιακές Εκλογές, το έκαναν με την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου, το κάνουν και τώρα όμως ο κόσμος δε βλέπει παράλληλα με τις απειλές (εμείς ή το χάος) να αλλάζει κάτι. Το αντίθετο μάλιστα. Κάθε φορά πάμε και χειρότερα με την κυβέρνηση συνεχώς να διστάζει και να κωλυσιεργεί δημιουργώντας πλέον ένα εκρηκτικό κλίμα αβεβαιότητας, δυσθυμίας, αδιεξόδου και απελπισίας. Παράλληλα η πολιτική διαπραγμάτευση που άκομψα επιχείρησαν μετά την απότομη διακοπή των συνομιλιών με την τρόικα έφερε χειρότερα αποτελέσματα. Είναι παράλογο και ανόητο να επιχειρείς επικίνδυνους ελιγμούς στην άκρη του γκρεμού! Αυτό το παιχνίδι σώστε μας ή σας παίρνουμε στον πάτο μαζί μας θα καταλήξει σαν το μύθο του Αισώπου με τον ψεύτη βοσκό και τα πρόβατα.

Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι ένας πρωθυπουργός να ανεβαίνει στη ΔΕΘ και να χρειάζεται τη συνδρομή 7000 αστυνομικών, ενός τεράστιου σιδερένιου φράχτη και ενός οχήματος που εκτοξεύει νερό με πίεση ώστε να πάει να βγάλει ένα λόγο. Ο κ. Παπανδρέου πέτυχε το ακατόρθωτο. Ξόδεψε ένα τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο γεμάτο προσδοκίες χωρίς να κάνει τίποτα. Μάλιστα κατάφερε να στρέψει τους πάντες εναντίον του δίχως όμως να προβεί στις τομές που έπρεπε. Το αντίθετο μάλιστα. Πήρε άδικα και υφεσιακά μέτρα που βύθισαν την πραγματική οικονομία. Δεν είχε το σθένος να συγκρουστεί με τα μεγάλα συμφέροντα, δεν έπιασε τους μεγαλο-φοροφυγάδες, δεν εμπέδωσε δηλαδή ένα αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης, δεν τιθάσευσε τη γάγγραινα του δημοσίου, δεν έσπασε το απόστημα της διαφθοράς, δε συμμάζεψε τα έσοδα, δεν, δεν... Αντιθέτως τα έβαλε με τις γιαγάδες και τους μαγαζάτορες!

Γενικώς, δεν ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις του ρόλου του όπως και πολλοί προκάτοχοί του. Πίστεψε ότι με τις κατάλληλες κινήσεις στη διεθνή διπλωματική σκακιέρα θα έσωζε την παρτίδα. Ο ιδεαλισμός του ήταν τελικώς εκτός τόπου και χρόνου. Τον κατάπιε η Λερναία Ύδρα που λέγεται ελληνικό κατεστημένο και τώρα πια παραπαίει. Μπορεί να είχε καλές προθέσεις το αποτέλεσμα όμως τον διαψεύδει πανηγυρικά. Το χειρότερο είναι ότι στη ΔΕΘ θα κινδυνολογήσει για άλλη μια φορά ενώ θα μιλήσει και πάλι για πατριωτικό καθήκον και σύγκρουση με τα οργανωμένα συμφέροντα. Η κυβέρνηση έχει τεράστια ευθύνη και δυστυχώς ούτε η αξιωματική αντιπολίτευση έχει συναίσθηση του ρόλου που σύντομα θα κληθεί να αναλάβει ενώ βλέποντας τις δημοσκοπήσεις να την ευνοούν, χαϊδεύει συνεχώς αυτιά. Σε τι τόπο προσβλέπει άραγε να κυβερνήσει ο κ. Σαμαράς; Πάνω σε πλήθος ερειπίων;

The London Riots: Μερικές πρώτες σκέψεις...

Αυτή τη φορά είναι πολύ δύσκολο να αποκρυπτογραφήσει κανείς με σαφήνεια τις αιτίες αυτής της εξέγερσης... 11χρονα, δάσκαλοι, έγχρωμοι, λευκοί, γυναίκες κλπ. συμμετείχαν σε διάφορες μορφές ανομίας. Φυσικά θεωρώ αφελή την διαπίστωση του Βρετανού πρωθυπουργού για το pure, simple crime. Προφανώς δεν είναι αφελής ο άνθρωπος αλλά το να αναγνωρίζεις social malaise σε μια κοινωνία θέλει πολύ θάρρος. Υπάρχει γκετοποίηση όπως και στο Παρίσι και το Los Angeles (τα riots του οποίου κάνουν αυτά του Λονδίνου να φαίνονται ήπια - 54 νεκροί, 1 δις δολλάρια ζημιές, εν έτει 1992) αλλά σίγουρα το θέμα είναι πιο σύνθετο. Ο οικογενειακός ιστός στην Αγγλία έχει χαλαρώσει επικίνδυνα και το community spirit φαίνεται πως δεν είναι ικανό από μόνο του να αναπληρώσει το κενό. Η Αγγλία έχει βιώσει generous welfare conditions και tough austerity measures στην ιστορία της οπότε δεν μπορώ να αποδώσω τα riots καθαρά στο πολιτικό σύστημα όπως στην Ελλάδα (διαφθορά και στα 2 κόμματα εξουσίας). Είναι βέβαιο ότι ο θεσμός της οικογένειας πάσχει και δυστυχώς η πίεση για multicultural integration παρουσιάζει προβλήματα. Βέβαια η φτώχεια και η περιθοριοποίηση ΔΕΝ μπορούν και δεν πρέπει να αγνοηθούν ως υπόστρωμα...

Ας μην ξεχνάμε ότι στα riots του Brixton το 1981, τα οποία ήταν εκτεταμένα, η Margaret Thatcher απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι η ανεργία και ο ρατσισμός έπαιξαν κάποιο ρόλο και απλά αναφέρθηκε σε criminal behaviour. Όμως το επίσημο Report του Lord Scarman ανέφερε ότι: "the riots did represent the result of social problems, such as poverty and deprivation." Τέσσερα χρόνια αργότερα είχαμε και πάλι riots στην ίδια περιοχή! Πάντως και επί Tony Blair (τρίτος δρόμος, New Labour) δεν έγινε καμία αξιομνημόνευτη προσπάθεια ώστε να χτυπηθεί το institutional racism και το anti-social behavior. Δυστυχώς, η αποτυχία ομαλής ένταξης των εθνοτικών ομάδων στο κοινωνικό σύνολο κάνει το cocktail ακόμη πιο εκρηκτικό. Επίσης υπάρχει σοβαρότατο πρόβλημα αλκοολισμού, υπάρχει πρόβλημα με τα teenage pregnancies, υπάρχει πρόβλημα με το bullying και το truancy στα σχολεία και πάει λέγοντας. Όλα αυτά έχουν τραυματίσει τον κοινωνικό ιστό και δύσκολα θα ανακοπεί αυτή η πορεία χωρίς γενναία μέτρα για την αποκατάστασή του. Τα προβλήματα δεν λύνονται με την ανάπτυξη του στρατού και τη διακοπή των social networking sites. Μπορεί μεν να ανακόψεις τη δυναμική τους αλλά η φωλιά θα εξακολουθεί να υπάρχει και εκεί θα επωάζονται συνεχώς νέα αυγά!

Τα προβλήματα είναι πολύπλοκα και σύνθετα και αφορούν πλέον στο σύνολο μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας. Για μένα η έννοια έθνους-κράτους με τη σημασία του 19ου αιώνα είναι πια «νεκρή». Εγώ θα συνεχίσω να επιμένω ότι οι σύγχρονες προκλήσεις είναι πια κοινές και μας αφορούν όλους! Ο εγκλωβισμός σε παρωχυμένους πολιτικούς, οικονομικούς και θρησκευτικούς σχηματισμούς μας ομαδοποιεί και μας στερεί τη δυνατότητα να κατανοήσουμε τη σκέψη του άλλου. Χρειάζεται διαφορετική, ανοιχτόμυαλη προσέγγιση αλλά δυστυχώς στον ορίζοντα δε διαφαίνεται κάτι τέτοιο. Είναι πολύ λίγοι εκείνοι που μπορούν να ξεφύγουν από τους κλασικούς «ρόλους» τους οποίους έχουν κληθεί να παίξουν και τα «κοστούμια» τα οποία έχουν επιλέξει να φορέσουν. Θα χρειαστούν πολλά συγκλονιστικά γεγονότα  για να κατανοήσει η ανθρωπότητα ότι η προάσπιση του κοινού συμφέροντος είναι η αποτελεσματικότερη στρατηγική αντιμετώπισης των κοινών μας προβλημάτων. Όσο αποφεύγουμε να κοιταχτούμε στον καθρέφτη τόσο η πραγματικότητα θα αλλοιώνεται όλο και περισσότερο σε σημείο που όταν πια θα κάνουμε το βήμα και θα σταθούμε μπροστά του δε θα αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας… Η αυταπάτη είναι ένα «γλυκό» ναρκωτικό από το οποίο θέλει πολλά κότσια κάποιος για να απεξαρτηθεί…

Κλεισμένοι στο κουκούλι μας…

Σωθήκαμε και πάλι, ή μάλλον μας σώσανε και έτσι μπορούμε με άνεση να απολαύσουμε τη θερινή ραστώνη επιστρέφοντας στη συνήθη αδιαφορία μας. Θα ήθελα να επισημάνω ένα-δυο πραγματάκια.

Καταρχήν όπως είπα και πριν δε σωθήκαμε αλλά μας έσωσε η Ευρώπη. Ναι, αυτή η Ευρώπη την οποία εμείς συνεχώς λοιδορούμε και κατηγορούμε για απραξία, αδιαφορία και έλλειψη στιβαρής ηγεσίας. Η Ευρώπη λοιπόν δεν τράβηξε την πρίζα φοβούμενη τον κίνδυνο διάχυσης της δημοσιονομικής κρίσης στις υπόλοιπες χώρες. Σταθήκαμε τυχεροί για άλλη μια φορά αφού η αλήθεια είναι ότι δεν κάναμε αυτά που έπρεπε ώστε να διεκδικήσουμε και δεύτερο πακέτο διάσωσης. Παρά ταύτα η Ευρώπη μας βοήθησε. Αν ήμουν Ολλανδός ή Γερμανός θα καταριόμουν την ώρα και τη στιγμή που οι κυβερνήσεις μου έκαναν τα στραβά μάτια και δέχθηκαν την Ελλάδα στην ΟΝΕ αλλά τώρα πια είναι αργά. Ας το σκεφτόντουσαν καλύτερα…

Ο πρωθυπουργός αξίζει φυσικά τα συγχαρητήρια όχι γιατί έκανε αυτά που έπρεπε αλλά γιατί διατήρησε την ψυχραιμία του και απέτρεψε έστω και την ύστατη στιγμή την άτακτη χρεοκοπία. Με τέτοιες αντιδράσεις από την κοινωνία θα έλεγα ότι στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και δεν διολίσθησε στο φανατισμό, την ανευθυνότητα και την αμετροέπεια την οποία επέδειξαν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ο Παπανδρέου δεν είναι τζάμπα μάγκας. Τελεία και παύλα. Όμως όσο καλά τα καταφέρνει στην Ευρώπη, έχοντας την ίδια πολιτική κουλτούρα με τον Δυτικοευρωπαίο, τόσο άσχημα τα πάει στο εσωτερικό της ίδιας του της χώρας. Δεν μπορεί να τιθασεύσει το ίδιο του το κόμμα, τους συνδικαλιστές, να βάλει ένα τέλος στην ατιμωρησία, να καταφέρει ένα ισχυρό χτύπημα στη διαφθορά, να περιορίσει τη φοροδιαφυγή, να κάνει ρηξικέλευθες και δυναμικές κινήσεις γενικότερα.

Φυσικά όπως έγραψε ο δημοσιογράφος των New York Times και βραβευμένος τρεις φορές με Πούλιτζερ, Thomas Friedman, στη συνέντευξη που πήρε από τον πρωθυπουργό, αυτό που δυσκολεύεται να αλλάξει ο Παπανδρέου είναι η νοοτροπία. Η αντίσταση του συστήματος είναι λυσσαλέα, είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός στον Friedman. Όμως μπορεί κανείς να αντιτείνει ότι και ο Παπανδρέου ήταν και είναι μέρος του συστήματος οπότε έπρεπε να το γνωρίζει καλά. Δεν έπρεπε να κατεβαίνει στα λιμάνια ως αντιπολίτευση και να ξεσηκώνει τους απεργούς ενώ τώρα ως πρωθυπουργός να αποζητά συναίνεση.

Εν πάσει περιπτώσει παρά τη σωτηρία τίποτε δεν έχει προεξοφληθεί. Αν δε γίνουν άμεσα οι απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές, εάν αυτό το κρατικοδίαιτο και αντιπαραγωγικό ελληνικό μοντέλο δεν αλλάξει σε ένα άλλο ικανό το οποίο να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα τότε θα βρεθούμε και πάλι στην ίδια θέση. Πρέπει να χτυπηθεί αλύπητα η διαπλοκή, η διαφθορά, η αργομισθία καθώς και να αποδομηθεί πλήρως αυτό το λαϊκίστικο μοντέλο συντεχνιακών και μικροκομματικών αντιλήψεων.

Θα γίνει; Η γνώμη μου είναι πως, όχι, δε θα γίνει. Σίγουρα και επειδή οι Ευρωπαίοι θα αναπνέουν πάνω από το σβέρκο μας θα αναγκαστούμε να περιορίσουμε κάπως τη φαυλοκρατία, αλλά αυτό δε θα είναι αρκετό. Πιστεύω ότι θα σερνόμαστε για χρόνια σε ένα μίζερο καθεστώς λιτότητας και ατέρμονης μετρολαγνείας και εκείνοι που θα υποστούν τα μεγάλα βάρη θα είναι και πάλι οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι. Φυσικά ούτε και η κοινωνία μας επιθυμεί την αλλαγή! Τα έχω πει επανειλημμένα αυτά. Ο Έλληνας, κατά ένα παρανοϊκά μαζοχιστικό τρόπο, ηδονίζεται με τον αρνητισμό και την καταγγελία. Δυστυχώς έχουμε φτάσει στο σημείο να μη σεβόμαστε ο ένας τον άλλον ενώ πιστεύουμε βαθιά μέσα μας ότι μόνον εμείς κατέχουμε την απόλυτη αλήθεια.

Η ανοχή μας προς οτιδήποτε κακό συμβαίνει γύρω μας καταδεικνύει και την περιφρόνησή μας προς το κοινωνικό σύνολο ως έννοια. Πάρτε λοιπόν για παράδειγμα τη διπλή φονική τρομοκρατική επίθεση στη φιλήσυχη Νορβηγία με 77 νεκρούς, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν παιδιά! Εδώ και 24 ώρες η Νορβηγία βιώνει μια ανείπωτη τραγωδία και παρά την έφεσή μας προς την κοινωνική δικτύωση δεν είδα παρά 1-2 άτομα να αναρτούν μια δήλωση συμπαράστασης προς τη φίλη χώρα. Είμαστε μέσα στην καλή χαρά με τραγουδάκια, αστειάκια και πειράγματα! 77 συνάνθρωποί μας βρήκαν φρικτό και αποτρόπαιο θάνατο και δε μας καίγεται καρφάκι! Αύριο όμως μπορεί να βρει εμάς μια ανάλογη τραγωδία και φυσικά θα περιμένουμε την συμπαράσταση της Ευρώπης (και πάλι).

Πριν από ένα μήνα κοντέψαμε να ρίξουμε την κυβέρνηση και απειλούσαμε θεούς και δαίμονες και τώρα μαζέψαμε τα κουβαδάκια μας και σ’ άλλη παραλία (κυριολεκτικά). Είμαστε επαναστάτες αλά καρτ! Έβραζε το twitter λίγο πριν την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου και τώρα σε παίρνει ο ύπνος από την απάθεια και την αδιαφορία! Απειλούμε, φωνασκούμε, απαιτούμε, βρίζουμε, απαξιώνουμε, δεν ακούμε ποτέ το συνομιλητή μας, αδιαφορούμε για τον εθελοντισμό, το περιβάλλον και τις πανανθρώπινες αξίες αλλά απαιτούμε να μας σέβονται, να μας τιμούν, να μας θαυμάζουν και να μας διασώζουν!

Η αλλαγή νοοτροπίας λοιπόν είναι το ζητούμενο αλλά δυστυχώς ο λαϊκισμός δεν εκριζώνεται μετά από τόσα χρόνια στρεβλών πρακτικών. Γνωρίζετε τι είπε όμως ο Νορβηγός πρωθυπουργός Jens Stoltenberg μετά τις πρωτοφανείς τρομοκρατικές επιθέσεις στη χώρα του; «Η απάντηση στη Βία είναι περισσότερη Δημοκρατία». Περισσότερη Δημοκρατία λοιπόν… Όχι άλλη μια διαχωριστική, αφοριστική και συναισθηματικά φορτισμένη δήλωση μίσους και εκδίκησης. Περισσότερη Δημοκρατία!

Θα πρέπει να αρχίσουμε κάποια στιγμή να μαχόμαστε για τα ιδανικά του σύγχρονου πατριωτισμού, της ευρωπαϊκής συναδέλφωσης και της παγκόσμιας συνεννόησης πάντα μέσα στα πλαίσια μιας ρεαλιστικής πλατφόρμας αρχών. Προτείνω επίσης και παρά τις αντιξοότητες να βάλουμε λίγη αγάπη στη ζωή μας, να ζήσουμε τη ζωή μας με ορμή και δημιουργική όρεξη. Να συνεισφέρουμε, να προσφέρουμε, να παρακινήσουμε, να προχωρήσουμε μπροστά. Θα πρέπει να βρούμε την απαραίτητη εσωτερική δύναμη ώστε να προβούμε σε αυτή την αλλαγή! Θα πρέπει επιτέλους να σπάσουμε αυτό το απεχθές κουκούλι το οποίο μας περιβάλλει γιατί αλλιώς ο κίνδυνος μετάβασης σ' έναν παρακμιακό, μίζερο, εθνοφυλετικά κομπλεξικό και φοβικό τρόπο ζωής θα είναι νομοτελειακά και η θλιβερή μας κατάληξη…

Τόσα χρόνια επισημαίνω τα αυτονόητα...

"I vividly remember your comparison of German and Greek political and economic systems, and the devastating conclusion you reached for the Greek side as far back as 1992 during our postgraduate studies; now, much of what you said has been confirmed in a dramatic way, with all the sad implications it has and will continue to have for so many of the common Greek people, and for the young Greek generation to come."

Αυτό είναι ένα απόσπασμα από ένα e-mail ενός πολύ καλού Γερμανού φίλου μου από τη Φρανκφούρτη, το οποίο έλαβα πριν από ένα μήνα. Σπουδάζαμε στην Αγγλία το 1992 και από τότε διατηρούμε στενότατη φιλία. Όπως θα διαπιστώσατε ο φίλος μου θυμάται ζωηρά ότι επέκρινα το Ελληνικό πολιτικό και οικονομικό σύστημα πριν από σχεδόν 20 χρόνια! Η Ελληνική κοινωνία βρισκόταν σε κρίση πάρα πολλά χρόνια αλλά όσο ο καθένας από εμάς ένοιωθε άτρωτος δεν είχε την ανάγκη να στηλιτεύσει τα κακώς κείμενα αλλά και να κάνει κάτι ώστε να τα διορθώσει. Μόνο θυμηδία μας προκαλούσε ο ανυπάκουος Έλληνας ενώ περιοριζόμασταν σε σκωπτικά ανέκδοτα και εξυπνακίστικα σχόλια για το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μια φτωχή χώρα με πλούσιους κατοίκους, ότι εμείς ζούμε τη ζωή μας διασκεδάζοντας έως τις πρώτες πρωϊνές ώρες ενώ οι κουτόφραγκοι κλείνονται μέσα από τις 8, ότι η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη κανένα και άλλα τέτοια γραφικά. Πάντοτε ήμουν ο ενοχλητικός της παρέας, ο καθηγητής με τις ανθελληνικές απόψεις, ο γκρινιάρης και ο ανάποδος επειδή επισήμαινα το αυτονόητο! Τόσα χρόνια ο βόθρος μύριζε και εμείς του ρίχναμε κολώνια.

Ήρθε όμως η ώρα της τραγικής συνειδητοποίησης όπου τα πάντα ανατρέπονται μονομιάς και όλοι αναρωτιόμαστε πως και γιατί φτάσαμε εδώ. Τώρα η κοινωνία μας πιάνεται στον ύπνο και ξυπνώντας βίαια ψάχνει αποδιοπομπαίους τράγους και αναζητά μαγικές λύσεις σωτηρίας. Είναι όμως πολύ αργά… Έχει χαθεί η εμπιστοσύνη στους θεσμούς, η πίστη στην αλλαγή και η διάθεση για συλλογικό αγώνα! Η κοινωνία είναι βαθιά διχασμένη ενώ αυτόκλητοι σωτήρες ευαγγελίζονται τη Γη της Χαναάν χωρίς τα 40 χρόνια ανηλεούς περιπλάνησης στην έρημο! Ειλικρινά λυπάμαι πολύ που δικαιώθηκα με αυτό τον τρόπο…

Δυστυχώς, είμαστε διεφθαρμένοι μέχρι το κόκαλο, μάθαμε στον ατομισμό και ξεχάσαμε τι σημαίνει καλή γειτονία και αλληλοβοήθεια! Περιμένουμε να μας επιτεθούν οι Τούρκοι για να ενωθούμε. ΟΧΙ λοιπόν! Παρόλο που την πρώτιστη ευθύνη έχει φυσικά η εξουσία, για το σημερινό μας κατάντημά μας είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο. Φτάσαμε λοιπόν στο σημείο με το οποίο ολοκληρώνει ο περίφημος συγγραφέας George Orwell το εξαιρετικά διδακτικό βιβλίο του «Η Φάρμα των Ζώων». Καταλήγει λοιπόν ο συγγραφέας:

«… φωνές ούρλιαζαν με μανία και ήταν όλες ίδιες. Τώρα ήταν ολοφάνερο τι είχε συμβεί στις φάτσες των γουρουνιών. Τα ζώα απ’ έξω κοιτούσαν πότε τα γουρούνια και πότε τους ανθρώπους, πότε τους ανθρώπους και πότε τα γουρούνια, ύστερα πάλι τα γουρούνια και πάλι τους ανθρώπους, αλλά ήταν αδύνατον να διακρίνουν ποιος ήταν ποιος…»

Η γελοιότητα στην πολιτική ζωή της χώρας μας σε μια μέρα και μερικά αυθόρμητα συμπεράσματα.

Καταρχήν και πριν περάσω στο κύριο θέμα μου να ξεκινήσω με την πρώτη γελοιότητα της χτεσινής ημέρας! Ο Κυριάκος Μητσοτάκης όπως και μια βουλευτίνα του ΠΑΣΟΚ ονόματι Χαρά Κεφαλίδου, από τη Δράμα, δήλωσαν δημόσια ότι επιστρέφουν τα βουλευτικά τους αυτοκίνητα ενώ παραιτούνται και από τις αμοιβές των επιτροπών. Προσωπικά τους συγχαίρω θερμά και αν ο Κυριάκος κατάγεται από εύπορη οικογένεια και δεν έχει ανάγκη το βουλευτικό αυτοκίνητο και τα λεφτουδάκια των επιτροπών, η κα Κεφαλίδου από όσο ερεύνησα είναι νέα βουλευτής και δε διαθέτει σε καμία των περιπτώσεων το γερό backup του υιού Μητσοτάκη. Αμηχανία και πανικός κατέλαβε τους άξιους εκπροσώπους μας και άρχισαν αμέσως τα όργανα! Άκουσα λοιπόν τον απαράδεκτο βουλευτή Κερκύρας της Νέας Δημοκρατίας, Νίκο Δένδια, να ομιλεί για «λαϊκισμό» και τον ανεκδιήγητο βουλευτή Ροδόπης, του ιδίου κόμματος, Ευρυπίδη Στυλιανίδη, να λέει με έμφαση: «Τι πολιτικό θέλουμε; Έναν πολιτικό που να είναι υπάλληλος οικονομικών συμφερόντων; Θέλουμε μέσα στη Βουλή να μπούνε μόνο τα πλουσιόπαιδα τα οποία έχουν λυμένα όλα τα βιοποριστικά τους προβλήματα και κάνουν πολιτική από χόμπι;» Έφριξα με αυτά που εκστόμισε! Όχι κύριε Στυλιανίδη, θέλουμε εσάς στη Βουλή που περιμένετε να βιοποριστείτε από την πολιτική! Συνεπώς και η μούτζα σε αυτή την περίπτωση (παρόλο που διαφωνώ με αυτές τις πρακτικές) λίγη είναι κύριε βουλευτά μου! Η γελοιότητα λοιπόν ξεκίνησε από νωρίς το πρωί και συνεχίστηκε!

Από εχτές το πρωί έσπευσε και ο «πολύς» υπουργός των Οικονομικών να μας παραπέμψει στο οικονομικό λήμμα της ημέρας. «Επιλεκτική χρεοκοπία» είναι η νέα μας λέξη και αυτή παπαγαλίζουν από εχτές πολιτικοί, καθηγητές και ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Μα δεν είναι χρεοκοπία αλίμονο! Δεν είναι καν ένα πραγματικό οικονομικό γεγονός! Είναι μια απλή αξιολόγηση που αν την εκμεταλευτούμε σωστά θα αποβεί προς το συμφέρον μας. Στο χορό μπήκαν φορτσάτοι πολλοί ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί με τις εμβριθείς αναλύσεις τους, ενώ παράλληλα δημοσιογράφοι και bloggers έψαχναν στα οικονομικά λεξικά την έννοια της λέξης. Στα κανάλια επιστρατεύθηκαν οικονομολόγοι ώστε να μας καθησυχάσουν. Δε θα χρεοκοπήσουμε κανονικά αλλά επιλεκτικά! Τη σκυτάλη παρέλαβαν τα blogs με τους κλασικούς πια παραλληλισμούς της ελληνικής οικονομίας με τις οικονομίες των χωρών της Λατινικής Αμερικής. Αυτή τη φορά δεν είχε Εκουαδόρ το μενού. Πήγαμε πιο νότια και ανατολικά της ηπείρου και ανακαλύψαμε την πανέμορφη κατά τα άλλα Ουρουγουάη η οποία είχε περιέλθει σε καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας» για 17 ημέρες. Παρέλειψαν βέβαια να αναφέρουν ότι η χώρα αυτή είχε πολύ μικρότερο δημόσιο χρέος και επομένως ήταν ευκολότερη η αντιμετώπισή του. Λεπτομέρειες… Κι έτσι μέσα στη χαρά προχωρήσαμε και στις «εμπράγματες εγγυήσεις» που εγώ προσωπικά τις θεωρώ φυσικό επακόλουθο όταν υπερ-δανείζεσαι. Θα πας για δεύτερο δάνειο και δε θα σου ζητήσει η τράπεζα μια ξεγυρισμένη διπλή υποθήκη; Βεβαίως το θέμα αυτό αντιμετωπιζόταν μέχρι τώρα ως «ταμπού» και απαγορευμένη λέξη από το σύνολο της πολιτικής μας βεντάλιας αλλά και από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας που πολύ απλά το ονόμαζε «ξεπούλημα». Αλλάζουν οι καιροί…

Στο προκείμενο. Τι είναι η επιλεκτική χρεοκοπία; Επιλεκτική χρεοκοπία σημαίνει ότι ένας οφειλέτης (βλ. Ελλάδα) δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο σύνολο των υποχρεώσεών του οπότε επιλέγει να πληρώσει κάποιες αργότερα και κάποιες καθόλου. Ωραίο ακούγεται! Στη δική μας περίπτωση πρακτικά σημαίνει μια επανεπένδυση μέρους της αξίας των ομολόγων μας, σε νέα μακροπρόθεσμης λήξης. Αυτό όμως οι οίκοι αξιολόγησης θα το εκλάβουν ως επιλεκτική χρεοκοπία και ορθά, κατά την άποψή μου. Τις επιπτώσεις που μπορεί να συνεπάγεται μια τέτοια ενέργεια δε μας τις είπε ο υπουργός. Δε μας είπε ας πούμε για πρόσθετα ενέχυρα (το ξεπούλημα που λέγαμε) ώστε να μπορέσει η ΕΚΤ να χρηματοδοτήσει τις τράπεζές μας (αν τα δεχτεί φυσικά αφού αυτά θα αποτιμώνται σε χαμηλότερη αξία). Η διάρκεια του χρόνου που θα είμαστε σε αυτό το ιδιότυπο καθεστώς, καθώς πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά, θα καθορίσει και την επικινδυνότητα του όλου εγχειρήματος. Φυσικά αν εξασφαλίσουμε επαρκή χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση (δεύτερο πακέτο διάσωσης) τα πράγματα κάπως θα εξομαλυνθούν.

Δε θα κουράσω άλλο με μακρο-οικονομικές αναλύσεις που όπως πολύ σωστά μου έγραψε εχτές το πρωί ένας καλός φίλος και κουράζουν και λίγοι πραγματικά τις καταλαβαίνουν, οπότε θα πω το εξής. Δεν έχω πρόβλημα με την αναπροσαρμογή μιας δεδομένης οικονομικής ή πολιτικής στρατηγικής. Είναι μέσα στο πρόγραμμα αυτά ιδιαίτερα σε συνθήκες πρωτοφανούς κρίσης. Έχω όμως την απαίτηση από την εκλεγμένη κυβέρνηση που ψήφισα να έχει το πολιτικό σθένος ώστε να υποστηρίζει τις επιλογές της με θάρρος και συνέπεια. Δύο χρόνια τώρα είμαστε στα ήξεις αφήξεις. Λεφτά υπάρχουν, ξαφνικά λεφτά δεν υπάρχουν, πιστόλι στο τραπέζι, πάει και το πιστόλι, δε θα μειώσουμε μισθούς και δε θα θίξουμε συντάξεις, στον πάτο πάνε κι αυτά, δε θα προσφύγουμε στο ΔΝΤ, εν χορδαίς και οργάνω και στο ΔΝΤ με βαρύγδουπες δηλώσεις τύπου «να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας ώστε να αποτινάξουμε από πάνω μας την υποτέλεια», όχι νέα μέτρα, τα μέτρα πέφτουν βροχή, όχι στην αναδιάρθρωση, προς τα εκεί οδεύουμε κλπ. κλπ. Γιατί τόσα ψέμματα;

Δεν αναγνωρίζω τον πρωθυπουργό με τον οποίο έχω συνομιλήσει κατ’ιδίαν τρεις φορές! Εδώ χρειαζόταν πυγμή, αποφασιστικότητα, καθαρές εξηγήσεις από την αρχή. Τότε που η ΝΔ άφησε ρημαγμένη τη χώρα και ο Καραμανλής έφυγε σαν κλέφτης. Εκεί είχε τη μοναδική ευκαιρία ο Παπανδρέου να αλλάξει την Ελλάδα! ΟΛΟΙ θα έβαζαν πλάτη τότε. Και εν πάσει περιπτώσει θα έπεφτε ως ήρωας αφού θα είχε συγκρουστεί με το κατεστημένο και με 10,5 μονάδες πολιτική προίκα. Τώρα θα φύγει με το κεφάλι χαμηλά και απαξιωμένος στη συνείδηση του κόσμου!

Δε φτάνει να γυρίζει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ο πρωθυπουργός πότε να παρακαλεί και πότε να κουνά το δάχτυλο προς τους Ευρωπαίους ηγέτες τονίζοντάς τους τις ευθύνες της Ευρώπης. Ας κουνήσει πρώτα το δάχτυλο στα ντόπια συμφέροντα, στο βαθύ ΠΑΣΟΚ, στους ανάλγητους συνδικαλιστές που το κόμμα του εξέθρεψε και μετά ας πάει και στην Ευρώπη να τους πει: «Κύριοι εγώ έκανα το καθήκον μου. Τώρα η σειρά σας». Αυτό λέει και τώρα αλλά δεν έχει προβεί στις απαραίτητες δομικές αλλαγές ώστε να απελευθερώσει τις δημιουργικές δυνάμεις αυτού του τόπου. Τουναντίον, ούτε τη διαφθορά έχει καταπολεμήσει παρόλο που συμμετείχα σε  δύο συνέδρια της Διεθνούς Διαφάνειας και τον άκουσα να ευχολογεί, ούτε τη φοροδιαφυγή έχει πατάξει, ούτε επενδύσεις έχει προσελκύσει. Χάθηκε μέσα σε ένα δαίδαλο συμβούλων και μαθητευόμενων μάγων οι οποίοι τον έσυραν στη λήψη βάρβαρων, υφεσιακών μέτρων τα οποία έχουν επιδεινώσει την κατάσταση.

Πριν 9 μήνες του έστειλα επιστολή κρούοντάς του τον κώδωνα του κινδύνου όταν εκβίαζε την κοινωνία με εκλογές και πόλωνε την πολιτική ζωή της χώρας. Του είχα πει τότε ότι, «πρέπει να διαμορφώσετε συνθήκες πολιτικής συναίνεσης και κοινωνικής συνοχής. Εκφράζω τον προβληματισμό μου απέναντι σε μια κατάσταση η οποία, όπως φαίνεται, θα γίνει χειρότερη». Πολύ αμφιβάλλω αν του εδόθη ποτέ εκείνη η επιστολή. Ήταν η πρώτη με ήπια επικριτικό περιεχόμενο. Εκείνος κέρδισε άνετα τις Νομαρχιακές εκλογές αφού ο κόσμος φοβήθηκε και πάλι την χρεοκοπία και τα ξέχασε όλα. Μέσα στους εννέα αυτούς μήνες διερράγη ο κοινωνικός ιστός και εμφανίστηκαν «κινήματα» πρωτοφανούς ανυπακοής και έντονης διαμαρτυρίας (βλ. Δεν πληρώνω και Αγανακτισμένοι). Μέσα στους εννέα αυτούς μήνες ξεκίνησε ένας ανηλεής προπηλακισμός βουλευτών και τοπικών πολιτικών αρχόντων ενώ η ΝΔ με τον ανεδαφικά αντιμνημονιακό λόγο του επικίνδυνου λαϊκιστή Αντώνη Σαμαρά πέρασε μπροστά στις δημοσκοπήσεις, λιγότερο από 2 χρόνια μετά τον καταποντισμό της στις προηγούμενες εθνικές εκλογές.

Με τις παλινωδίες, τους κουτσαβακισμούς, τα ψέμματα και τις υπερφίαλες υποσχέσεις δεν πάμε πουθενά! Ένα χρόνο μετά την υπογραφή του μνημονίου (στο οποίο δεν είμαι αντίθετος αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκε σωστά) και το δημόσιο χρέος ενδέχεται να κορυφωθεί στο 161% του ΑΕΠ το 2012 ενώ η ύφεση για το 2011 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις θα αγγίξει το 3,8% (τρίτη συνεχόμενη χρονιά η οικονομία σε ύφεση).

Τώρα μας φταίει η Ευρώπη που δεν στέκεται στο ύψος των περιστάσεων… Εγώ να το δεχτώ αυτό ως επιχείρημα. Εμείς τι κάνουμε τόσον καιρό; Στεκόμαστε στο ύψος των περιστάσεων; Βουλιάζουμε και δεν αλλάζουμε. Δεν αλλάζουμε όχι μόνο γιατί ο πρωθυπουργός είναι άτολμος και καταφεύγει στα εύκολα φοροσυλλεκτικά μέτρα αντί να αναμετρηθεί με τα συμφέροντα, αλλά επειδή και μια κοινωνία βρίσκεται σε ολοκληρωτική άρνηση και έχει στηλώσει τα πόδια της σε οποιαδήποτε προσπάθεια αλλαγής. Αν ήταν μόνο οι πολιτικοί διεφθαρμένοι είμαι βέβαιος ότι θα το αντιμετωπίζαμε το πρόβλημα με μια συντεταγμένη αντίδραση απέναντι σε αυτή την παρακμή. Όταν όμως ΚΑΙ η κοινωνία είναι μέρος του προβλήματος από πού θα έρθει η αλλαγή;

Ο πολίτης αυτής εδώ της χώρας παρασύρεται από τα καθρεφτάκια και τις βαρύγδουπες υποσχέσεις γιατί ακόμη περιμένει από τον πολιτικό να τον «τακτοποιήσει» εις βάρος του συμπολίτη του. Ο πολιτικός πολιτισμός μας ήταν, είναι και θα παραμείνει στο ναδίρ γιατί ο σκοπός του Έλληνα πολίτη είναι πρωτίστως η συναλλαγή με το σύστημα και όχι η βελτιστοποίησή του. Ο εφοριακός που παίρνει τη μίζα, ο αστυνομικός που υπερβαίνει τα εσκαμμένα, ο δημοτικός υπάλληλος που βρίσκεται στο super-market όταν εσύ περιμένεις στο Δημαρχείο για να πάρεις ένα χαρτί, ο δάσκαλος που λουφάρει, ο παπάς που κλέβει το παγκάρι, ο γιατρός που παίρνει το φακελάκι και ο πολίτης που αράζει το θηριώδες τζιπ του πάνω στη ράμπα για τους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα δεν πιέζονται από κανέναν πολιτικό ώστε να προβούν σε μια τέτοια ανοίκεια πράξη! Απλώς είναι και αυτοί ίδιοι και όμοιοι με τους πολιτικούς. Η ευθύνη βαραίνει το σύνολο μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Δεν είμαστε ικανοί να κρατήσουμε καθαρό ούτε το πεζοδρόμιο της γειτονιάς μας!

Ο Αμερικανός όμως το σκουπίζει, ο Γερμανός δεν ξεγελιέται από τα κάθε λογής καθρεφτάκια, ο Σουηδός δεν περιμένει τον τοπικό βουλευτή να τον διορίσει κλπ. Είναι σαφές ότι το αξιακό μας σύστημα, βρίσκεται στα πρόθυρα της ηθικής κατάπτωσης. Η έννοια της συλλογικής προσπάθειας έχει πάει περίπατο και ο καθένας προσπαθεί να επιβιώσει μέσα σε μια ζούγκλα! Ό Έλληνας πολίτης δρα αποκλειστικά και μόνο με γνώμονα το ατομικό του συμφέρον αντιλαμβανόμενος τον εαυτό του ως νησίδα. Έχουμε λοιπόν αληθινά ανοίξει τα μυαλά μας στις προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι!

Δυστυχώς δε διαθέτουμε το ψυχικό σθένος, το ομαδικό πνεύμα, την πνευματική ρώμη αλλά και την ισχυρή δόση αυτοκριτικής για να κάνουμε αυτό που πρέπει. Χωρίς ενδοσκόπηση, η οποιαδήποτε αλλαγή θα εξελιχθεί σε μία ακόμη αυταπάτη. Ένα αναποτελεσματικό, φαύλο κράτος που τρέχει την τελευταία στιγμή να σβήσει τη φωτιά και μια ράθυμη, κουτοπόνηρη κοινωνία που ψάχνει την «ευκαιρία» μέσα στα αποκαίδια! Δεν υπάρχει τσίπα σε αυτό τον τόπο γιατί η έλλειψη ανοχής στη διαφορετικότητα, η πατριδοκαπηλεία, η συναλλαγή, η επιλεκτική ερμηνεία του νόμου, η ισοπέδωση και ο εκχυδαϊσμός των θεσμών από ΟΛΟΥΣ, μας έφεραν κοντά στον πάτο... Γιατί πάτο ακόμη δεν πιάσαμε... Αν φυσικά υπάρχει… Καλό κουράγιο και καλό καλοκαίρι!

The crisis is far from over…

European procrastination will most likely have painful consequences for Greece! On top of that our government is hesitant, wavering and at times inefficient! It is not enough for our Prime Minister to tour the European capitals and attempt to convince our partners that the crisis is systemic. They know that but what they see instead is Greece's lack of determination to root out corruption, combat tax evasion and attract foreign capital. The government asks from the ordinary taxpayer and pensioner to bear the full weight! The damage will be irreparable…

Greece’s financial woes have deep causes. For years this country lived beyond its means relying on European subsidies and goodwill. Corruption is rampant and coupled with a bloated public sector you can easily figure out why our economy is neither productive nor competitive. Most weaknesses in our political system are inbred and there is an urgent need for sweeping institutional reform.

Real and lasting change can only take place if all parties and citizens realize the gravity of the situation we are in and come together as ONE! We simply cannot turn the economy around without political consensus and social cohesion. It will prove to be an insurmountable task.

Moreover, the European dream of political unity is fading and it seems that a monetary union that lacks the drive for a political and economic union will bring upon further instability. Another crucial factor has been the inability of the ECB to enforce fiscal discipline to the debt-ridden countries of the south (plus Ireland).

In any case, my point is that we, as Greek people, must also assume our responsibilities and do our best to change our mentality. On top of that a bitterly divided Europe must eventually find a common voice and address these significant problems with a heavy hand. Otherwise the prospect of unity, stability and progress will be lost forever with catastrophic consequences for the future of European citizens.

Όχι άλλο blame game!

Προς όλους τους καλούς φίλους: Έχω πει επανηλειμμένως ότι αυτό το ατέρμονο blame game δε θα μας οδηγήσει πουθενά παρά μόνο σε ένα ολοκληρωτικό αδιέξοδο! Αυτός ο μονολιθικός και καταγγελτικός λόγος, η εμμονή στην καταστροφολογία και την συνωμοσιολογία καθώς και τα εύκολα συμπεράσματα δε συμβάλλουν καθόλου στην αποκατάσταση των κοινωνικών ρηγμάτων. Έχω πει επίσης ότι δε φτάσαμε εδώ επειδή είχαμε φαύλους πολιτικούς. Φτάσαμε εδώ γιατί ανεχόμαστε και συναλλασσόμαστε ενσυνείδητα με φαύλους πολιτικούς! Η ευθύνη βαραίνει το σύνολο μιας δημοκρατικής κοινωνίας η οποία είναι και βαθιά διχασμένη. Δυστυχώς δε διαθέτουμε το ψυχικό σθένος, το ομαδικό πνεύμα, την πνευματική ρώμη αλλά και την ισχυρή δόση αυτοκριτικής για να κάνουμε αυτό που πρέπει. Χωρίς ενδοσκόπηση, η οποιαδήποτε αλλαγή θα εξελιχθεί σε μία ακόμη αυταπάτη. Ακόμη αρνούμαστε να δούμε τη σκληρή πραγματικότητα στα μάτια και βαυκαλιζόμαστε με στρεβλά ιδεολογήματα περασμένων και μακρινών μεγαλείων!

Εν πάσει περιπτώσει αν και οι απόψεις μου για την ανόρθωση μιας κοινωνίας σε κρίση είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με πολλές από αυτές που διαβάζω τους τελευταίους μήνες, θα επιμείνω σε ένα πράγμα. Σεβασμό στη διαφορετικότητα. Μη βγάζετε αυθαίρετα συμπεράσματα και μη δαιμονοποιείτε την αντίθετη άποψη αλλιώς η ζούγκλα είναι επί θύραις... 

Ο καθένας έχει τις απόψεις του και αυτές είναι απολύτως σεβαστές. Ο καθένας επίσης μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του και αυτό είναι το κέρδος. Να επιχειρηματολογούμε, χωρίς ύβρεις και προσωπικές επιθέσεις. Να κερδίζουμε από το διάλογο και να προσπαθούμε να ωφελούμαστε από τις αντιθέσεις μας. Αν το καταφέρουμε αυτό θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα προόδου σε τούτη τη χώρα.

Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι;

Πριν λίγo καιρό ένας καλός φίλος και παλιός μαθητής μου σε μια συζήτηση που είχαμε για την Αμερική μου είπε: «Το μότο "φονιάδες των λαών Αμερικάνοι" δυστυχώς δεν απέχει πολύ από το να αντικατοπτρίζει πλήρως την πραγματικότητα».

Tο πόσο διαφωνώ με αυτό δεν μπορώ να σας το περιγράψω! Φυσικά και αντιλαμβάνομαι τις αδικίες και την αλαζονική συμπεριφορά μιας υπερδύναμης! Καταδικάζω απερίφραστα τις επεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων στα εσωτερικά άλλων χωρών (εκτός και αν συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι όπως μια στυγνή δικτατορία, μια εθνοκάθαρση κλπ.). Όμως δεν έχω δει ποτέ κανένα να καταδικάζει με το ίδιο μένος τις αιματηρές επεμβάσεις της Ρωσίας σε Ανατολική Γερμανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Αφγανιστάν και Τσετσενία, της Κίνας (που εσχάτως όλοι θαυμάζουν) στο Θιβέτ και το Ξινγιάνγκ αλλά και την άγρια καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του λαού της στα αστικά κέντρα (για κοιτάξτε οι νεότεροι τα γεγονότα στην πλατεία Τιενανμέν, τον Ιούνιο του 1989, και θα καταλάβετε τι εννοώ).

Επίσης να λάβουμε υπόψην μας ότι άλλο αντίθεση στην εξωτερική πολιτική και άλλο πολιτιστικός ρατσισμός (οι Αμερικανοί είναι ηλίθιοι, τι αμερικανιά ήταν αυτή, φονιάδες των λαών Αμερικάνοι κλπ.). Η αντίθεση σε μια πολιτική είναι κατανοητή αλλά ο ρατσισμός και η χυδαία αντιμετώπιση ενός λαού καταδεικνύει μια εξόχως συμπλεγματική συμπεριφορά, μια φοβία και μια αδυναμία υποστήριξης των δικών μας προτερημάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι ‘καταπίνουμε’ με άνεση όλα τα αμερικανικά (υπο)προϊόντα αλλά με περισσή θρασύτητα κοροϊδεύουμε την προέλευσή τους… Να σημειώσω εδώ ότι η ίδια η κόρη της Αλέκας Παπαρήγα ήταν συμφοιτήτριά μου στο μάθημα της Φιλοσοφίας στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος!! Οποία υποκρισία!

Για να μη μακρυγορώ θα καταλήξω σε ένα πράγμα. Αν δε γνωρίζετε κάτι ΚΑΛΑ μη σπεύσετε με άνεση να το δαιμονοποιήσετε! Έχω ταξιδέψει 3 φορές στην Αμερική, έχω διαμείνει εκεί για ένα χρονικό διάστημα, έχω σπουδάσει σε αμερικανικό εκπαιδευτικό ιδρύμα και η ειδικότητά μου είναι πάνω στην Αμερικανική Ιστορία και Πολιτική! Γνωρίστε λίγο καλύτερα αυτή τη χώρα και θα δείτε ότι δεν είναι τυχαία η χώρα που επηρεάζει, σε μια σειρά από τομείς, όλον τον πλανήτη! ΔΕΝ είναι μόνο CIA και αεροπλανοφόρα η Αμερική, ούτε Coca Cola και Mickey Mouse! Είναι τα πρώτης γραμμής εκπαιδευτικά ιδρύματα που παράγουν το 40% της παγκόσμιας έρευνας με τα 270 Νόμπελ (έναντι 101 του Ηνωμένου Βασιλείου και 76 της Γερμανίας) και τα μυριάδες επιστημονικά συγγράματα που άνοιξαν λεωφόρους προόδου στην ιατρική, τη γενετική, τη γεωργία, τους υπολογιστές κλπ. Είναι η οικονομική πρόοδος, η NASA, η Apple, τα θέατρα, ο κινηματογράφος, η συμμετοχική δημοκρατία από τη γειτονιά, η αυστηρή λογοδοσία, τα ανταποδοτικά οφέλη κλπ. Φυσικά όπως και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου θα βρούμε ανισότητα, έγκλημα, προπαγάνδα, διαφθορά στα υψηλά κλιμάκια και άλλα.

ΟΜΩΣ το να καταδικάζουμε συλλήβδην μια χώρα με τόσα επιτεύγματα σε όλους τους τομείς νομίζω ότι ούτε μας τιμά ούτε και μας προσφέρει τίποτε. Αντιθέτως μας κρατά καθηλωμένους σε μια οπισθοδρομική αντίληψη ενώ παράλληλα καθιστά την ανικανότητά μας ακόμη πιο θλιβερή…

Το Νησί: Μια όαση μέσα στην έρημο…

Τη Δευτέρα που μας πέρασε ολοκληρώθηκε η πιο επιτυχημένη και άρτια ελληνική τηλεοπτική σειρά όλων των εποχών! Η σειρά ήταν βασισμένη στο ομώνυμο διεθνές best-seller της Αγγλίδας συγγραφέως Victoria Hislop. Η ιστορία είναι πια γνωστή σε όλους και όλες. Ξεκινά το 1939 και φτάνει έως το 2010. Πρόκειται για αληθινά γεγονότα πλεγμένα με μυθοπλασία τα οποία αφορούσαν στη ζωή των κατοίκων της Πλάκας και της Σπιναλόγκας, στην Κρήτη, οι οποίοι ήλθαν αντιμέτωποι με τη νόσο του Χάνσεν (της λέπρας). Ο αγώνας των αρρώστων της Σπιναλόγκας για επιβίωση αλλά και για τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής τους αποτυπώνεται αριστουργηματικά ενώ παράλληλα τονίζεται με έμφαση και ο αγώνας των κατοίκων της Πλάκας να ορθώσουν το ανάστημά τους απέναντι στο κοινωνικό στίγμα. Το Νησί είναι ένας ύμνος στη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης και παράλληλα μια συναρπαστική αφήγηση πολλών προσωπικών ιστοριών με φόντο τα ιστορικά και κοινωνικοπολιτικά γεγονότα του δεύτερου μισού του 20^ου αιώνα.

Πραγματικά δεν έχω δει κάτι ανάλογο στην ελληνική μικρή (και μεγάλη) οθόνη. Από που να ξεκινήσω… Η σκηνοθεσία ήταν εξαιρετική με αργά πλάνα συνοδευόμενα από την κατάλληλη μουσική ενώ η φωτογραφία ήταν για βραβείο Emmy! Οι εικόνες που αποτύπωναν το γοητευτικό Κρητικό τοπίο ήταν μεθυστικές, λυρικές, μαγευτικές! Ο σκηνοθέτης έδινε μεγάλη έμφαση στα κοντινά πλάνα και κυριολεκτικά κόλλαγε την κάμερα στα πρόσωπα ώστε να αποδώσει με ακρίβεια όλο τον πλούτο των συναισθημάτων του κάθε ήρωα της ιστορίας. Τα μάτια του κάθε ηθοποιού καθρέφτιζαν άμεσα και την ψυχική του διάθεση. Η χρήση των γκρο πλαν από τον ταλαντούχο Κρητικό σκηνοθέτη, Θοδωρή Παπαδουλάκη, ήταν συγκλονιστική και κάθε καρέ που άλλαζε ήταν σαν πίνακας ζωγραφικής. Θυμάμαι, για παράδειγμα, τη χαρακτηριστική εικόνα μιας βροχερής ημέρας στη Σπιναλόγκα όπου το πλάνο εστιάζει στα αριστερά σε μια μικρή ορειχάλκινη καμπάνα που τη μαστιγώνει αλύπητα η βροχή ενώ στα δεξιά και στο βάθος, σε θολό πλάνο, μια μαυροφορεμένη γριά έρχεται προς την κατεύθυνση του θεατή κάνοντας το σταυρό της. Στο background ακούμε το σκουριασμένο και μονότονο ήχο μιας κρητικής λύρας ενώ μια βαθιά και αισθαντική μουσική πλημμυρίζει την ατμόσφαιρα…

Τα πάντα ήταν προσεγμένα και φτιαγμένα με μια τελειότητα η οποία θύμιζε πανάκριβες Χολυγουντιανές παραγωγές! Η ασύλληπτη φωτογραφία σε μετέφερε νοητά στα μέρη όπου διαδραματιζόταν η κάθε ιστορία. Η μουσική του επίσης ταλαντούχου Μίνωα Μάτσα ήταν ένα συναρπαστικό όσο και συγκινητικό fusion ηλεκτρονικών και παραδοσιακών μελωδιών με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τα tracks «Άγρια Βουνά» όπου η συγκλονιστική κρητική λύρα σε ξεσηκώνει και σε ταξιδεύει στο αδάμαστο κρητικό τοπίο και «Ένα Γράμμα Απέναντι» όπου η σαγηνευτική μελωδία του πιάνου σε γαληνεύει και σε ταξιδεύει σε πανέμορφα θαλασσινά τοπία. Το μακιγιάζ ήταν εξαιρετικά ρεαλιστικό και την επαγγελματική δουλειά των αδελφών Γιώργου και Ρούλη Αλαχούζου πολύ δύσκολα θα την ξανασυναντήσουμε στις οθόνες μας. Δείγμα της δουλειάς τους θα δούμε και πάλι στο φιλμ «Ο Χάρι Πότερ και οι Κλήροι του Θανάτου, μέρος Β’». Η αληθοφάνεια των διαλόγων ήταν εκπληκτική με έμφαση στο τοπικό ιδίωμα ενώ τα γυρίσματα στους πραγματικούς τόπους όπου και διαδραματίστηκαν τα γεγονότα προσέδιδαν στο σήριαλ μια έντονη αίσθηση ρεαλισμού.

Οι ηθοποιοί αλλά και οι κομπάρσοι έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό ακολουθώντας με ευλαβική προσήλωση τις οδηγίες του ευρηματικού όσο και εμπνευσμένου σκηνοθέτη. Μελέτησαν για καιρό τους ρόλους τους, ξεσκονίζοντας αρχεία και αναζητώντας πληροφορίες από τους τελευταίους (και θεραπευμένους πια) χανσενικούς στο Νοσοκομείο λοιμωδών νόσων «Αγία Βαρβάρα». Απορίας άξιον είναι να βλέπεις τον εξαιρετικό Τάσο Νούσια στο ρόλο του Αθηναίου δικηγόρου Νίκου Παπαδημητρίου να δίνει ρεσιτάλ ηθοποιίας ενώ μόλις ένα χρόνο νωρίτερα είχε αναλωθεί στην ταινία «I Love Karditsa» αναπαριστώντας ένα κακέκτυπο Ιταλού μαφιόζου. Και όμως είναι ο ίδιος ηθοποιός! Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και οι καλοί ηθοποιοί χρειάζονται το κατάλληλο ερέθισμα, κλίμα και υποστήριξη ώστε να αποδώσουν τα μέγιστα.

Το αποτέλεσμα αυτής της μεγαλειώδους προσπάθειας μας διδάσκει ένα πράγμα. Όταν εργαζόμαστε με επαγγελματισμό, ενωμένοι, αφοσιωμένοι και προσηλωμένοι σε αυτό που κάνουμε, χωρίς εκπτώσεις και συμβιβασμούς, τότε παράγουμε ποιοτικό και αξιόλογο έργο. Στην Ελλάδα έχουμε ανθρώπους με όρεξη, ταλέντο και φιλοδοξία οι οποίοι επιθυμούν να προσφέρουν τον καλύτερό τους εαυτό για να δημιουργήσουν κάτι σπάνιο και εξαιρετικό. Το Νησί διατρανώνει πανηγυρικά αυτό που λέω! Η δουλειά έγινε από Έλληνες συντελεστές οι οποίοι έχουν σπουδάσει στο εξωτερικό και επέστρεψαν με εφόδια ώστε να φτιάξουν κάτι δικό τους, στον τόπο τους!

Γιατί να μην είναι λοιπόν αυτός ο κανόνας αφού όντως μπορούμε; Γιατί οι καλύτεροι και οι εξυπνότεροι φεύγουν με βήμα ταχύ προς άλλες πολιτείες; Γιατί το Νησί να είναι η εξαίρεση; Οι ερωτήσεις είναι φυσικά ρητορικές. Όλοι μας γνωρίζουμε την απάντηση σε αυτό. Το Νησί ήταν μια υπενθύμιση, ίσως η τελευταία υπενθύμιση, ότι όταν έχουμε ένα όραμα και εργαζόμαστε σκληρά ώστε να το φέρουμε εις πέρας, τότε κάνουμε μικρά θαύματα. Ας μην ξεχνάμε ότι η ομαδική δουλειά, το δημιουργικό πνεύμα, η φιλομάθεια, η άμιλλα και ο σεβασμός σε αρχές και αξίες ήταν αρετές που γεννήθηκαν σε τούτον εδώ τον τόπο. Στην πορεία της ιστορίας πήραμε λάθος δρόμο, χαθήκαμε σε σκοτεινά μονοπάτια και αρνηθήκαμε πεισματικά να αλλάξουμε ρότα. Φτάσαμε λοιπόν στο σήμερα και για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια αντιμετωπίζουμε το φάσμα της καταστροφής από δικά μας εγκληματικά λάθη, ασυγχώρητες παραλείψεις και συνεχή στραβοπατήματα. Αρνούμαστε να δούμε τη σκληρή πραγματικότητα στα μάτια και βαυκαλιζόμαστε με στρεβλά ιδεολογήματα περασμένων και μακρινών μεγαλείων!

Το σημερινό παράδειγμα του Νησιού και η ενθουσιώδης ανταπόκριση του κοινού σε αυτό θα έπρεπε να μας προβληματίσει έντονα και να μας ξυπνήσει από το λήθαργο της αδιαφορίας και της απαξίωσης στον οποίο έχουμε περιπέσει. Ήταν μια πραγματική όαση μέσα στην έρημο αλλά όταν ξυπνήσουμε η όαση αυτή δε θα είναι τίποτε άλλο παρά ένας μακρινός αντικατοπτρισμός…

Good night and good luck...

Μόλις παρακολούθησα την εξαιρετική εκπομπή του Παύλου Τσίμα ΕΡΕΥΝΑ. Ασχολείτο με το θέμα της πιθανής αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Θα πω ένα πράγμα μόνο. Ότι και να κάνουμε, επιμήκυνση με παράλληλο δανεισμό, αναδιάρθρωση, κούρεμα, στάση πληρωμών κλπ. τίποτε δεν πρόκειται να μας σώσει ακόμη και αν ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Ισημερινού όπως ευαγγελίζεται εσχάτως το ντοκυμαντέρ Debtocracy. Και αυτό γιατί η εξαθλίωση στις χώρες του Ισημερινού και της Αργεντινής μετά την παύση πληρωμών ήταν γιγαντιαία ενώ οι χώρες αυτές δεν έχουν τη δυνατότητα διεθνούς δανεισμού αλλά όμως επωφελούμενες από τη διεθνή άνοδο τιμών σε πρώτες ύλες και τρόφιμα, κατάφεραν μέσω των εξαγωγών τους, να παράξουν από μόνες τους κάποια σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα αφού ο Ισημερινός έχει μεγάλα πετρελαϊκά αποθέματα και ισοσκελισμένο προϋπολογισμό ενώ η Αργεντινή είναι από τις πρώτες διεθνώς χώρες σε εξαγωγές τροφίμων (πρώτη στα βοοειδή).

Σε εμάς αυτό το σενάριο ΔΕΝ ΠΑΙΖΕΙ! Εμείς τι θα εξάγουμε εκτός από κολοκυθάκια, ροδάκινα και ελιές; Η Ελλάδα το 2010 είχε εξαγωγές 16 δις ευρώ και εισαγωγές 46 δις ευρώ! Και δεύτερον ότι και να μας επιβληθεί, ότι και να συμφωνηθεί δεν έχει ΚΑΜΙΑ δυνατότητα επιτυχίας όσο οι κρατικές υπηρεσίες δεν μπορούν και δεν επιθυμούν να πατάξουν τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή! Από την παράνομη εργασία και τη φοροδιαφυγή η Ελλάδα χάνει ετησίως 30 δις ευρώ! Θα πάρουμε λοιπόν άλλο ένα δάνειο για να αποπληρώσουμε το προηγούμενο δάνειο, θα συμφωνήσουμε ενδεχομένως και σε μια επιμήκυνση, τα μέτρα σκληρής λιτότητας θα συνεχίζονται επ’αόριστον και αφού οι αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές δε θα έχουν επιτευχθεί μέσα στα επόμενα 2 με 3 χρόνια και σιγά-σιγά ο συστημικός κίνδυνος για την Ευρωζώνη θα καθίσταται μικρότερος και πιο ελεγχόμενος, θα μας τραβήξουν μια γερή αναδιάρθρωση και τότε ετοιμαστείτε να κατέβουμε όλοι μαζί στην πλατεία Συντάγματος με τις άδειες κατσαρόλες όπως έγινε στην Αργεντινή το 2001! Good night and good luck λοιπόν…

Η Ελληνική Κρίση και ο ρόλος της Εκπαίδευσης.

Η Ελληνική χρεωκοπία είναι μια χρεωκοπία του κρατικοδίαιτου μοντέλου διαπλοκής, διαφθοράς και αργομισθίας, ενός λαϊκίστικου μοντέλου συντεχνιακών και μικροκομματικών αντιλήψεων με στόχο τον εύκολο πλουτισμό και τη φιλοσοφία της αρπαχτής. Εάν αυτό το κρατικοδίαιτο και αντιπαραγωγικό ελληνικό μοντέλο δεν αλλάξει σε ένα άλλο ικανό το οποίο να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα τότε ακόμη και να διαγραφεί το σύνολο του χρέους μας πολύ σύντομα θα ξαναβρεθούμε στην ίδια θέση. Το απόστημα της διαφθοράς δεν έχει εκριζωθεί, τα σκάνδαλα κουκουλώνονται εν ριπή οφθαλμού και με τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας του πολιτικού μας κόσμου, τα συνδικάτα έχουν εξελιχθεί σε μικρές μαφίες οι οποίες ουσιαστικά διοικούν τις ΔΕΚΟ, η φοροδιαφυγή χτυπάει κόκκινο, η γραφειοκρατία θυμίζει τις στρατιές των κινέζων μανδαρίνων ενός κράτους Λεβιάθαν και η καχυποψία προς τα ξένα επενδυτικά κεφάλαια εμφανίζεται ολοένα και πιο συχνά! Δεν υπάρχει επαρκής συντονισμός του κυβερνητικού έργου, ταχύτητα στη λήψη και εκτέλεση αποφάσεων, πιστή εφαρμογή των νόμων και αποτελεσματική στρατηγική.

Ειλικρινά δεν είναι στις προθέσεις μου να καταστρέψω τα όνειρα ενός δεκαεξάχρονου που ετοιμάζεται να ανοίξει τα φτερά του! Δε θα γινόμουν δάσκαλος άλλωστε και μάλιστα πολλοί μαθητές μου (παλιοί και νέοι) μπορούν να επιβεβαιώσουν το γεγονός ότι προσπαθώ όλα αυτά τα χρόνια και παρά τις αρνητικές συνθήκες να τους εμφυσήσω την αγάπη για τη γνώση, το διαρκή αγώνα για αυτοβελτίωση και την ακλόνητη πίστη ότι μπορούν να τα καταφέρουν εφόσον το πιστεύουν και το θέλουν πραγματικά. Έγινα δάσκαλος επειδή επηρεάστηκα βαθύτατα από την ταινία ‘Ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών’ και το carpe diem έγινε προσωπικό μου motto! Δεν εγκαταλείπω την προσπάθεια και πιστεύω στη θέληση του ατόμου!

Από εκεί και πέρα όμως ΔΕΝ είναι δυνατόν να αλλάξει συνολικά και ριζικά μια κοινωνία επειδή 3 δάσκαλοι, 5 γιατροί και 2 πολιτικοί κάνουν τη δουλειά τους σωστά, την αγαπούν και θέλουν να προσφέρουν! Η κοινωνία αλλάζει συντεταγμένα, με συντονισμένα βήματα ή άλματα προόδου, υγιούς ανταγωνισμού, άμιλλας, καλλιέργειας του ομαδικού πνεύματος και της πολιτικής αγωγής, προάσπισης των αρχών και αξιών και προώθησης του εθελοντισμού, μεταξύ άλλων.

Αυτά όχι μόνο δεν έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται στη χώρα μας αλλά τουναντίον η κοινωνία μας βουλιάζει στη σήψη και τη διαφθορά καθημερινά. Άκουσα πριν λίγες μέρες έναν καθηγητή Ιατρικής σε κάποιο πάνελ να διορθώνει τον παρουσιαστή ο οποίος τον ρωτούσε για τα διαβόητα φακελάκια στο χώρο της Υγείας. Ο καθηγητής έσπευσε να επιπλήξει τον παρουσιαστή λέγοντάς του μάλιστα ότι τα φακελάκια ονομάζονται κανονικά ‘παραπληρωμές’ οι οποίες, συνεχίζοντας ακάθεκτος, σε ορισμένες περιπτώσεις ΒΟΗΘΟΥΝ τον ασθενή να εξυπηρετηθεί γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα! Και αντί να γίνει αυτεπάγγελτη δίωξη ΑΜΕΣΑ, οι πάντες τον άκουγαν ωσάν να είχε εκστομίσει κάτι το εντελώς φυσιολογικό. Η κοινωνία μας λοιπόν έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα αποχαύνωσης και αναισθητοποίησης. Βρισκόμαστε στην κατάσταση όπου κάποιος προσπαθεί να γαργαλήσει το ακρωτηριασμένο άκρο ενός ασθενούς.

Επομένως, από πού αλλάζουν όλα; Μα φυσικά με την ανάλογη παιδεία. Συνεχώς καυχόμαστε ότι η γλώσσα μας διαχωρίζει την Παιδεία από την Εκπαίδευση ενώ οι ατυχείς και φτωχοί γλωσσικά Αγγλοσάξονες έχουν μόνο τη λέξη Education μέσα στην οποία περικλείονται όλα τα νοήματα! Αυτές οι αστειότητες, οι απίθανοι νεολογισμοί, ο φόβος της αλλοτρίωσης των ηθών μας από τους ξένους, η πεποίθηση ότι ΟΛΟΙ μας επιβουλεύονται και μας αδικούν κατάφωρα, η σιγουριά του ότι είμαστε πρώτοι και καλύτεροι, όλα αυτά μας κρατούν καθηλωμένους σε μια εξόχως αηδιαστική προγονολαγνεία, σε ένα οπισθοδρομικό τρόπο σκέψης και σε μία συνωμοσιολογικού τύπου φοβία η οποία και μας αφαιρεί κάθε διάθεση για πρόοδο και δημιουργία! Με αυτές τις πεποιθήσεις δε θα καταφέρουμε ποτέ να βρούμε την Ιθάκη. Και δυστυχώς ούτε και το ταξίδι μας προς την Ιθάκη θα είναι ευχάριστο.

Η Παιδεία μας λοιπόν αλλάζει με τυμπανοκρουσίες! Ήρθε το Νέο Λύκειο! Ποιο νέο; Πάμε πίσω στο 1980 όπως ακριβώς ήταν το Λύκειο ακόμη και πριν να πάω εγώ! Πίσω στις Δέσμες, υποχρεωτικά και πάλι τα Θρησκευτικά, τα πολυδιαφημισμένα μαθήματα επιλογής που θα εισάγονταν στο Λύκειο για να διευρύνουν τις κλίσεις και τις δεξιότητες των μαθητών είναι ουσιαστικά ανύπαρκτα, αφού θα έπρεπε να προσληφθούν και οι ανάλογοι καθηγητές ειδικοτήτων αλλά και να δημιουργηθεί και η ανάλογη υποδομή. Το μάθημα ‘Τέχνη και Πολιτισμός’ ενσωματώθηκε για τους τύπους στα μαθήματα επιλογής αφού είναι σίγουρο ότι και πάλι οι μαθητές θα το αγνοήσουν και θα επιλέξουν τα μαθήματα που θα τους βοηθήσουν να προετοιμαστούν καλύτερα για την εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο, ενώ μειώθηκαν και οι ώρες των ξένων γλωσσών που έτσι και αλλοιώς ήταν η χαρά του παιδιού. Το μάθημα της δημιουργικής εργασίας από ποιον θα γίνεται; Έχουν εκπαιδευθεί οι καθηγητές μας στο Academic Writing? Πως θα το διδάξουν το μάθημα; Είναι βέβαιο ότι το copy and paste από τη Wikipedia θα πάει σύννεφο!

Δεν αλλάζει η Εκπαίδευση με ένα απλό ανακάτεμα και μάλιστα με την προσθήκη παλαιών υλικών. Η πραγματική ουσία της εκπαίδευσης είναι η διαπαιδαγώγηση, η προπαρασκευή και προετοιμασία του μαθητή ώστε να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τις δυσκολίες στο στίβο της ζωής. Εκεί χρειάζεται ένα σχολείο ανοιχτό, στιβαρό με άρτια εκπαιδευμένους καθηγητές, με την εισαγωγή μαθημάτων που να έχουν ΑΜΕΣΗ σχέση με τη ζωή και την πραγματικότητα όπως Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (όχι για τους τύπους), Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση, Εφαρμογές της Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, Κοινωνική Ανθρωπολογία, Πολιτική Αγωγή, Σύγχρονη Παγκόσμια Ιστορία και Λογοτεχνία, Αστρονομία, πολλές ώρες ξένων γλωσσών, χρειάζονται επίσης άρτια εξοπλισμένα εργαστήρια επιστημών, σύγχρονη και ενημερωμένη βιβλιοθήκη κλπ. Είναι δυνατόν τα παιδιά να έχουν βιβλία όπου στους υπολογιστές να θεωρείται η δισκέτα ως το πιο σύγχρονο μέσο αποθήκευσης δεδομένων αλλά και στις Αρχές Οικονομίας να παρατίθενται τα οικονομικά στοιχεία σε δραχμές;

Η εθνική υπερηφάνεια και η χαλύβδωση της εθνικής συνείδησης μέσω της διδασκαλίας της Ιστορίας στα σχολεία έχει δημιουργήσει μία αρτηριοσκληρωτική νοοτροπία που δύσκολα αντιλαμβάνεται τις αλλαγές στο παγκόσμιο στερέωμα. Η ανοχή μας στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα είναι πολύ χαμηλή ενώ αδυνατούμε να κατανοήσουμε ότι η χώρα μας είναι μέρος αυτού του κόσμου και όχι το κέντρο του κόσμου!

Όμως και το σχολείο είναι καθρέφτης της κοινωνίας μας. Όσο τα παιδιά δε θα βλέπουν τα ανάλογα πρότυπα αλλά αντιθέτως θα παρακολουθούν μια πολιτική και κοινωνική σκηνή βουτηγμένη στη διαφθορά, την ανικανότητα, τη σκοπιμότητα και την παρακμή, τότε ακόμη και ο πιο αφοσιωμένος δάσκαλος θα παραμείνει μια γραφική φιγούρα εκτός πραγματικότητας, ένας φτωχοπρόδρομος που θα φωνασκεί μέσα σε ένα ανθυγιεινό περιβάλλον γεμάτο στρεβλότητες και συντεχνιακές αντιλήψεις. Στην καλύτερη περίπτωση το μόνο που θα καταφέρει να επιτύχει ο εν λόγω δάσκαλος είναι να επηρεάσει θετικά εκείνα τα παιδιά που θα έχουν ήδη ένα καλό υπόβαθρο. Και αυτό σας το λέω από την προσωπική μου εμπειρία.

Το δυνατό σχολείο είναι η βάση για την επιτυχία! Αντί λοιπόν να καθαρίζουμε τον κόπρο του Αυγεία από τα σχολεία μας καλό θα ήταν να λειτουργούσαμε ήδη σε ένα καθαρό, αξιοκρατικό, αδιάφθορο, ανταγωνιστικό, δίκαιο και πρωτοποριακά πνευματικό πλέγμα σχολείων τα οποία θα μας εξασφάλιζαν μια δημιουργική βιωσιμότητα. Όμως αυτό δε φαίνεται στον ορίζοντα γιατί προϋποθέτει τη διαφάνεια, την ισονομία, τη συμμετοχική δημοκρατία, το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, τη συμπόνοια και το σεβασμό στους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα, την ανεξιθρησκεία, την ανοχή στη διαφορετικότητα, την περιβαλλοντική συνείδηση, τις αρετές της άμιλλας και της αμοιβαιότητας, την αξιοκρατία και την ευθυκρισία. Τίποτε από αυτές τις αρετές δε διδάσκεται, κοινωνείται ή μεταλαμπαδεύεται. Έχουμε απωλέσει κάθε έννοια συλλογικής προσπάθειας και πνευματικής προόδου και εωσότου τη βρούμε θα είμαστε παρίες και θα τρώμε τις σάρκες μας…

Τα παιδιά που βρίσκονται τώρα στο σχολείο θα πρέπει να καταβάλλουν τεράστια προσπάθεια ώστε καταρχήν να θωρακίσουν τους εαυτούς τους απέναντι στη σαπίλα του συστήματος και κατόπιν να φροντίσουν να ενημερώνονται, να διαβάζουν και να καλλιεργούνται, έστω και με τα δικά τους μέσα, ώστε να προετοιμαστούν κατάλληλα για τις σπουδές τους σε Ευρώπη ή Αμερική. Δεν υπάρχει άλλη λύση γι’αυτή τη γενιά παρά μόνο η ‘εκπαιδευτική’ μετανάστευση. Εκεί τα παιδιά θα δημιουργήσουν τις ανάλογες προϋποθέσεις για ένα καλύτερο αύριο και από εκεί και πέρα ας αποφασίσουν αν θέλουν να επιστρέψουν ή όχι.

Αν στην εξαιρετικά οργανωμένη και πλούσια Ιαπωνία μετά τη μεγάλη καταστροφή της 11^ης Μαρτίου χρειάζεται, όπως σημειώνει ο έγκυρος συντάκτης του περιοδικού TIME, Michael Elliot, όχι απλώς να αλλάξουν κάποια πολιτικά πρόσωπα αλλά μια ολόκληρη κοινωνία να ανανεωθεί και να επαναπροσδιορίσει πολλές στρεβλές πρακτικές, να κινηθεί γρηγορότερα σε πολλά μέτωπα, οικονομικά, πολιτιστικά, πολιτικά αλλά και να παραδώσει τα ηνία για μια εκ βάθρων κοινωνική αλλαγή σε αυτούς που είχαν περιθωριοποιηθεί στο παρελθόν, φανταστείτε πόσα πράγματα και σε τι βάθος πρέπει να αλλάξουν στη χώρα μας.

Η διαφθορά και η ατιμωρησία είναι διαλυτικά φαινόμενα και δημιουργούν ανεπανόρθωτα ρήγματα στον κοινωνικό ιστό! Χρειάζεται συντονισμένη προσπάθεια ετών και συστηματική καλλιέργεια εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους και πολιτών ώστε να μπορέσουμε να βγούμε από αυτό τον φαύλο κύκλο της μιζέριας και της παρακμής. Ο καθένας από εμάς ας αναλάβει και τις ευθύνες που του αναλογούν.

Οι έννοιες του εθελοντισμού, του σύγχρονου πατριωτισμού και της κοινωνίας των πολιτών είναι σημαντικές ώστε να μπορέσουν τα παιδιά - οι αυριανοί πολίτες - να κατανοήσουν και να κάνουν κτήμα τους την κοινή κληρονομιά για ζητήματα όπως το περιβάλλον, την πολυδιάστατη εκπαίδευση, την κοινωνική δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το δημοκρατικό πολίτευμα, τις παγκόσμιες αξίες.

Τελειώνοντας θα ήθελα να καταλήξω με μια φράση του μεγάλου Φραγκλίνου Ρούζβελτ:

«Η Δημοκρατία δεν μπορεί να επιτύχει παρά μόνον όταν εκείνοι που εκφράζουν την επιλογή τους είναι έτοιμοι να επιλέξουν με σύνεση. Η πραγματική διασφάλιση της δημοκρατίας επομένως, είναι η εκπαίδευση».

Και προσθέτω: Η αληθινή, προοδευτική, ρηξικέλευθη και ανεξάρτητη εκπαίδευση!

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ!

Η Επέμβαση στη Λιβύη.

Θα μας τρελάνουν οι αριστερίζοντες με τις δήθεν δημοκρατικές τους ευαισθησίες; Πριν επέμβουν οι Δυτικοί, οι οποίοι είχαν παχυλά συμβόλαια με τον Καντάφι, ο τύραννος είχε σφάξει 8000 ψυχές! Ο ίδιος ο Αραβικός σύνδεσμος και οι αντικαθεστωτικοί της Βεγγάζης παρακαλούσαν τη Δύση να παρέμβει. Τώρα καταδικάζεται η επέμβαση ως ιμπεριαλιστική! Ανέξοδος λαϊκισμός και περισσό θράσος από τους ψεύτο-επαναστάτες του σαλονιού...

Τόσον καιρό που ο Καντάφι καταπιέζει το λαό του (και εσχάτως τον αφανίζει) δεν είχαν πρόβλημα με τα συμβόλαια των Δυτικών και τα πετρέλαια; Τώρα τους έπιασε ο πόνος για το δοκιμαζόμενο Λιβυκό λαό; Οι 8000 νεκροί του τελευταίου μήνα δεν ήταν άξιοι κάποιας αγανάκτησης; Ε ναι λοιπόν η ελληνική αριστερά βρίσκεται πάντα εκτός εξουσίας όχι γιατί πρέπει ΑΛΛΑ γιατί πραγματικά το επιθυμεί... Τσάμπα μάγκες, αισχροί λαϊκιστές που περιμένουν τα ψίχουλα να πέσουν από το τραπέζι! Καμία παραγωγική, γόνιμη, δημιουργική, συγκροτημένη πρόταση ώστε να συμβάλλουν και αυτοί στα πολιτικά πράγματα. Μόνο δήθεν αντίσταση, απειθαρχία, ανυπακοή... ΣΕ ΤΙ; Κατέρρευσε σα χάρτινος πύργος ο υπαρκτός σοσιαλισμός και αυτοί το χαβά τους... Εγώ που είμαι και υπέρμαχος του κοινωνικού φιλελευθερισμού (social liberalism) και όχι του pure liberalism δεν μπορώ να ανεχθώ τέτοιες αηδιαστικές πρακτικές! Φυσικά και υπάρχουν συμφέροντα, ΠΑΝΤΑ υπήρχαν! Όμως το να εξισώνουμε και να συμψηφίζουμε τα πάντα είναι επικίνδυνα ανιστόρητο και εντελώς αντιπαραγωγικό! Βήμα, βήμα και με ρεαλιστικά βήματα χτίζονται οι ισχυροί θεσμοί όχι με ανέξοδες κραυγές και ψεύτο-αγωνιστικά συνθήματα!

Βλέπουν ιμπεριαλιστική επίθεση από τους Αμερικανούς! Έχουν παρακολουθήσει τη διεθνή ειδησεογραφία τον τελευταίο μήνα; Τις δηλώσεις του προέδρου Obama, του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Mike Mullen, του αρχηγού της πλειοψηφίας στη Γερουσία Harry Reid τις έχουν υπ’όψιν τους; Τα ζωτικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι στη Λιβύη! Οι Ηνωμένες Πολιτείες όχι μόνο απρόθυμα και καθυστερημένα μπήκαν στο χορό αλλά θα παραδώσουν και τα ηνία τις επόμενες ημέρες στους Γάλλο-Βρετανούς, πράγμα πρωτοφανές για τα δεδομένα ανάλογων στρατιωτικών επιχειρήσεων τέτοιας κλίμακας! Οι πετρελαϊκοί κολοσσοί TOTAL (γαλλικών συμφερόντων) και BP (βρετανικών συμφερόντων) έχουν τεράστια συμβόλαια με το Λιβυκό καθεστώς! Ο ίδιος ο εκπρόσωπος της BP δήλωσε στο Reuters ότι: "At the moment we just have to wait and see. We're monitoring the situation. We have a contract with NOC (National Oil Corporation) and as far as we know it is still in place." Κανέναν δε συνέφερε να πέσει ο Καντάφι γι’αυτό και όλοι τον επισκέπτονταν και χαριεντίζονταν μαζί του τα τελευταία χρόνια. Όλοι ήταν εκεί, Blair, Sarkozy, Berlusconi, Παπανδρέου etc. Μόνον οι Αμερικανοί δεν είχαν πάρε δώσε εδώ και πολλά χρόνια. Άρα λοιπόν το επιχείρημα περί της αρπαγής του Λιβυκού πλούτου (oil grab) δε στέκει! Το αντίθετο μάλιστα. Η κατάσταση όπως διαμορφώνεται (no mandate for regime change) είναι πλέον απρόβλεπτη. Δεν είπα ότι τους έπιασε και ο πόνος φυσικά. Απλά η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ρευστή στη Μέση Ανατολή και μετά τις αλλαγές σε Αίγυπτο και Τυνησία καθώς και τις ongoing εξεγέρσεις σε Μπαχρέϊν, Υεμένη και Συρία το αραβικό ντόμινο μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Από τη στιγμή λοιπόν που ο Καντάφι έχασε το λεγόμενο legitimacy αφού αδυνατούσε να ελέγξει την εξέγερση/επανάσταση και άρχισε τις αδιάκριτες σφαγές σε ένα ήδη ευαίσθητο γεωπολιτικά χώρο, όπως ανέφερα πιο πάνω, η επέμβαση ήταν επιβεβλημένη. Επίσης έχουν αυτομολήσει ανώτατοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης, στρατιωτικοί και πρέσβεις της Λιβύης ανά την υφήλιο, ενώ έχει δημιουργηθεί επαναστατική κυβέρνηση με έδρα την Βεγγάζη. ΟΛΟΙ αυτοί πίεζαν αφόρητα τη Δύση να παρέμβει αφού μέσα σε ένα μήνα από την έναρξη των εχθροπραξιών ο Καντάφι έχει σκοτώσει 8000 ανθρώπους ενώ έφτασε στα περίχωρα της Βεγγάζης πριν 3 μέρες! Μάλιστα ενώ διαβεβαίωσε τη διεθνή κοινότητα ότι έχει διατάξει άμεση κατάπαυση πυρός συνέχισε σήμερα ακάθεκτος με εν ψυχρώ εκτελέσεις στη Μιζράτα. Θα μπορούσαν να τον αφήσουν μία ακόμη εβδομάδα και θα είχε επικρατήσει ολοκληρωτικά οπότε ούτε γάτα ούτε ζημιά!

Τα πράγματα λοιπόν είναι πιο σύνθετα απ΄ότι φαίνονται! Καμία τέτοιου είδους επέμβαση δεν είναι φυσικά risk-free αφού έχουμε δει και την περίπτωση με τις ανθρώπινες ασπίδες (human shields) από το καθεστώς του Σαντάμ, στο παρελθόν. Αρχίζουμε λοιπόν και λέμε τώρα να σταματήσει μεν ο Καντάφι αλλά η Δύση να μην επέμβει! Εν ονόματι του Λιβυκού λαού η αριστερά καταδικάζει τις σφαγές αλλά και τις εξισώνει με την επέμβαση των συμμάχων! Πρόκειται για μια απίστευτη γελοιότητα, μια άθλια γραμμή γεμάτη μικροπολιτικές σκοπιμότητες, μια αντιπαραγωγική, ανοίκεια πολιτική ουδετερότητας που αφήνει τις εξελίξεις και την πρωτοβουλία των κινήσεων σε άλλους για να έχει κατόπιν την πολυτέλεια να κρίνει κατά το δοκούν! Αυτή η λογική του συμψηφισμού είναι βαθιά αντιδημοκρατική και οδηγεί πάντα σε αδιέξοδο. Εν πάσει περιπτώσει κι εγώ συμφωνώ ότι υπάρχει επιλεκτική επέμβαση της διεθνούς κοινότητας σε διάφορα μέρη του κόσμου. Η Ρουάντα αποτελεί το πιο τρανταχτό παράδειγμα τα τελευταία χρόνια. Εδώ λοιπόν που ήταν απόλυτα σαφές ότι υπήρχε μαζική και συστηματική σφαγή αμάχων πάρθηκε μια απόφαση και εκτελέστηκε. Ας σταματήσουμε λοιπόν τα κροκοδείλια δάκρυα για τα βάσανα του Λιβυκού λαού και ας ευχηθούμε ότι μέσα από ένα μίγμα σύνθετης πολιτικής θα έχουμε το ποθητό αποτέλεσμα. Την απαλλαγή της Λιβύης από τον Καντάφι και το δικαίωμα του Λιβυκού λαού στην αυτοδιάθεση…